Berlare

Berlare is een landelijke gemeente gelegen aan de Zeeschelde. Langs de rivier is het 'Appels Veer' dat Berlare verbindt met Appels (Dendermonde). Het is één van de oudste scheldeveren, reeds vermeld in 1253. In 2004 werd de houten veerbrug, de veerstoep en het oude veerhoofd beschermd als monument. De veerdienst brengt vandaag nog steeds heel wat mensen naar de overkant.

De turfontginnging, begonnen in de 17de eeuw maar vooral op grote schaal in de late 18de en 19de eeuw, veranderde het landschap aanzienlijk. In 1850, na meer dan 100 jaar turfontginning bleef er een nat gebied over van zo'n 225 ha water, 400 ha moerasgrond en 200 ha slechte landbouwgrond. Na een eerder mislukte poging om een deel van het gebied droog te leggen, werd in 1862 een stoomgemaal gebouwd die tot 1914 de Broek draineerde.

Luciferhoutjes

Tijdens de Eerste Wereldoorlog liep het gebied terug onder water omdat de pompinstallatie stil lag. In 1924 werd het oude pomphuis heringericht tot leertouwerij 'L'Est de Kwango, later leertouwerij Folchi (S.A. “Tannerie et Maroquinerie de l’Union”). De fabrieksgebouwen hiervan zijn reeds gesloopt. In 1925 werd een nieuwe waterpompinstallatie gebouwd die de Broek opnieuw leegpompte. Aanvankelijk werden op de nu droge gronden wilgentenen geplant en gesneden voor de mandenvlechterij. Het waterpomphuis werd in 1937 verkocht aan deUnion Allumettière die hierna de Tweede Wereldoorlog populieren aangeplant. Het hout van deze populieren kon al na 25 jaar gebruikt worden voor de productie van lucifers in Geraardsbergen.

Het Donkmeer (ook ontstaan vanwege de turfontginning, maar niet gedraineerd) geniet sinds de aanleg van de treinverbinding tussen Gent en Hamme in 1891 heel wat aandacht van toeristen.

Touw, textiel en borstels

Een opvallende nijverheid in Berlare was de touwslagerij. Zo was er de spinnerij en touwslagerij Janssens. De fabriek werd in 1853 gebouwd en in verschillende fases uitgebreid. Oorspronkelijk werd hier vlas en hennep verwerkt, vanaf 1885 werd overgegaan op jute. De fabriek bleef actief tot 1988. Een andere getuige is de beschermde spinbaan, opgericht in 1862 door Jan Baptiste Van Den Berghe, die later aan de overkant van de straat een spinnerij bouwde (reeds verdwenen). In de oude spinbaan zouden nog delen van de technische uitrusting aanwezig zijn. Vanaf 1931 werd in Berlare ook dameslingerie en korsetten geproduceerd in de corsetfabriek P.Nicque-De Schaepmeester & Zuster (later merk Love Love Gandukor).

In Berlare werd ook op kleine schaal borstels en penselen geproduceerd in twee bedrijfjes (De Backer-Brum en Verimex). Één van de bedrijfseigenaars, Maurits De Backer, ontworp hiervoor zelfs zijn eigen machines (of paste bestaande machines aan) om sneller te produceren. Het grootste deel van de producten (o.a. halfafgewerkte houten vormen voor borstels) werden echter aangekocht in Izegem en dan in Berlare verder verwerkt of verkocht.

Van melk naar olie

In 1899 werd de cooperatieve samenwerkende stoommelkerij St. Blasius Overmeer gesticht. De stoominstallatie van de melkerij heeft een tijdlang ook elektriciteit geproduceerd voor de dorpskern. In 1956 nam melkerij St. Blasius de nabij gelegen melkerij Sint-Cecilia over (opgericht in 1937). Pas in 1991 werden beide melkerijen gesloten. De gebouwen van melkerij Blasius worden nu gebruikt door de raffinaderij Baeten & C. Oorspronkelijk was dit in 1815 een bloempellerij die in 1834 overschakelde op het olieslaan met een paardenoliemolen. In 1850 installeerde de olieslagerij zijn eerste stoommachine met vierkante schouw. Deze staat er vandaag nog. In 1905 werden nieuwe bedrijfsgebouwen toegevoegd, echter een groot deel van de olieslagerij werd vernield bij een brand in 1947. Vanaf 1948 tot vandaag specialiseerde het bedrijf zich in in de raffinage van olie.