Sint-Truiden

Sint-Truiden is de hoofdstad van Haspengouw en synoniem met 'fruitstad. De stad staat midden in een regio met veel fruitteelt en ontwikkelde mettertijd een bijpassende agro-industrie, zoals stroopfabrieken (bv. NV Goessens en Nv Confilux) maar ook een coöperatieve fruitveiling (Veiling Haspengouw) en een grote suikerfabriek (Mellaerts). Deze laatste fabriek werd in 1834 gesticht en bleef tot ongeveer 1960 actief.

Sint-Truiden kende ook een aantal brouwerijen, maar zag het aantal in de eerste helft van de 20ste eeuw verminderen van 7 naar twee. De Sint-Trudobrouwerij en Brouwerij Meurice zongen het uit tot 1962. Rond 1988-1990 werd de brouwerij Kerkom wel heropgestart, vandaag wordt er nog steeds binkbier gemaakt.

Nadat Brouwerij Meurice de roerstok neergelegd had, werd er wel nog een tijdje limonade gemaakt. Dat was op zich niet vreemd, de brouwerij had voor de regio ooit het monopolie op de verkoop van Coca-Cola en was ook nauw betrokken in de Coca-Cola fabriek vlakbij. In 1947 had Meurische samen met de familie Grené de Limburgse Moderne Bottelarij (na 1956 hernoemd naar Moderne Aftrekkerij nv) opgericht in de Tiensesteenweg (enkele jaren later verhuist naar de Gazometerlaan). Dit was de eerste zelfstandige Coca-Cola bottelarij in Europa.

Naast bier en frisdrank is er in Wilderen nog de beschermde en ondertussen herbestemde stokerij Nicolaï, met een nagenoeg intacte stookinstallatie uit 1913 én een best bijzondere (maar helaas niet bewaarde) opstelling wat aandrijving betreft. De stoommachine werd gebruikt om de mengkuipen en dergelijke van de stokerij aan te drijven, maar wekte ook elektriciteit op voor de verlichting. Er was zelfs een accuset om de elektriciteit op te slaan zodat verlichting ook mogelijk was als de stoommachine niet draaide.

Sint-Truiden kende doorheen de tijd verschillende metaalbedrijven, zoals de ijzergieterijen Fadeux, Jadoul, Brialmont en Fobrux (deze laatste twee na WO I). Voor stoommachines en installaties voor brouwerijen en stokerijen klopte je aan bij stoomsmederij Pierre Radoux & Zonen en constructiewerkhuizen als Demeuse & Cie. Brialmont genoot een tijdje internationale faam voor het gieten van decoratieve 'historische' kanonnen voor speelfilms en Flam was van 1934 tot de sluiting in 2019 toonaangevend voor open haarden en kachels.

De opsomming van diverse industrietakken in Sint-Truiden is niet compleet zonder vermelding van de lampenfabriek Atlas Baryam (,1927-1990, later gekend als Electron) en gekleurde cementtegels van Impermo. Opgericht in 1919 door Ferdinand Stultjes. Er was een nauwe samenwerking tussen Impermo en Mellaerts: bij vriesweer kon het personeel van de cementtegelfabriek werken in de suikerfabriek. Ze gebruikten ook dezelfde spooraftakking om hun fabrieken te bevoorraden met bieten dan wel cement en marmerkorrels en andere grondstoffen. Een deel van de oude productie-installatie (persen, hydraulische installatie, etc) is bewaard gebleven naast de toonzalen van Impermo.