De collectie mobiel erfgoed in Vlaanderen: een onderbelicht stukje industriële geschiedenis

Het recentste nummer van TIC – Tijdschrift voor Industriële Cultuur (jaargang 30, nr. 124) bevat een boeiende mix van artikels over industrieel erfgoed. Een van de hoofdartikels focust op het mobiel erfgoed in Vlaanderen. Sonia Rotenberg en Katrien Van den Bosch (META) bespreken in hun bijdrage de geschiedenis en betekenis van de collectie historische trams en autobussen, en het belang van de verenigingen die actief zijn in de bewaring, de restauratie en de ontsluiting van dit erfgoed.

In Vlaanderen worden op verschillende locaties zo'n 200 historische trams en autobussen bewaard. Deze voertuigen illustreren de evolutie van het stads- en streekvervoer in ons land. Dat deze collectie niet verloren ging, is te danken aan de inspanningen van een aantal vrijwilligers, die de voertuigen vaak op eigen kosten van de sloop hebben gered en gerestaureerd.

Belangrijke collecties bevinden zich onder meer in het Vlaams Tram- en Autobusmuseum (VlaTAM) in Berchem en op de Tramsite Schepdaal. In Gent beheert de vzw ETG een waardevolle collectie rijtuigen van het stadsvervoer. De collectie trams aan de kust wordt niet in een museale context getoond. Tijdens de zomer worden er wel ritten uitgevoerd met de historische trams.

In 2008 werd binnen De Lijn de koepelvereniging 'MobiliteitsErfgoed Tram en Autobus' (META) opgericht. META integreert de werking van de ledenorganisaties rond het erfgoed van het stads- en streekvervoer in Vlaanderen. Samen met de vrijwilligers binnen haar ledenorganisaties wil META het verhaal van het tram- en buserfgoed vertellen en zorg dragen voor de collectie, sites en kennis.

META coördineert de collectiewerking van de verenigingen, maar blijft voor de overdracht van de kennis en het onderhoud van het materieel in sterke mate aangewezen op de hulp en ondersteuning van vrijwilligers. Die kennis dreigt door de snelle technologische evolutie echter verloren te gaan.

Dit nummer van TIC heeft verder ook nog aandacht voor de Gentse textielindustrie tussen 1950 en 2000 (Robin Debo) en de geschiedenis van de verffabriek Lippens in Gent (Els Jacxsens).

Met deze editie van TIC neemt het MIAT na dertig jaar overigens ook afscheid van het tijdschrift. In de toekomst zal het online kenniscentrum MIAT FACTory de rol van het tijdschrift overnemen.