De Kruitfabriek: van 't Poeierke tot sexy hub

Ter gelegenheid van Open Monumentendag publiceerde de werkgroep 'Industrieel Erfgoed in Vilvoorde' een boek over het industriële verleden van de zone tussen de Zenne en het Kanaal in Vilvoorde, met specifieke aandacht voor de geschiedenis van de Kruitfabriek, ook wel gekend als 't Poeierke.

In de publicatie doen de auteurs een poging om de industriële evolutie weer te geven van een gebied dat voortdurend in beweging was en is. Het voormalige moerasgebied 'Het Broek' sluit enerzijds aan bij de stadskern van Vilvoorde, maar paalt anderzijds aan Brussel, die door de jaren heen steeds haar stempel heeft gedrukt op de ontwikkelingen. Vanaf het midden van de 18de eeuw wordt in de publicatie een min of meer chronologisch overzicht gegeven van de impact van de verschillende ingrepen.

Speciale aandacht is er in de publicatie voor de ontwikkelingen rond de explosievenfabriek die de 'Société Belge des Explosifs Favier' op het einde van de 19de eeuw in Vilvoorde oprichtte. Na de Eerste Wereldoorlog legde de fabriek zich toe op het omvormen van oorlogsmunitie tot springstoffen. Op zaterdag 31 mei 1919 sloeg het noodlot echter toe: een brand veroorzaakte de ontploffing van de fabriek, met een enorme schade in de omgeving en verschillende dodelijke slachtoffers als gevolg (foto). Na deze tragedie zette de vennootschap haar activiteiten verder vanuit andere vestigingen.

Vilvoorde zou zich tijdens het interbellum echter verder ontwikkelen tot de belangrijkste economische regio van Vlaams-Brabant, onder meer door de verdere uitbouw van het zeekanaal, de aanleg van een industriële spoorlijn en de vestiging van een aantal cokesfabrieken, lederateliers en an andere bedrijven. Onder meer door de economische recessie in de jaren 1970 ging het echter snel bergaf met de Vilvoordse industrie. De bloeitijd van de zware metaalnijverheid was voorbij en verschillende belangrijke bedrijven sloten definitief de deuren. De oude industriezone van het Broek deelde in de klappen.

Anno 2016 staat de Vilvoordse kanaalzone aan de vooravond van nieuwe belangrijke ontwikkelingen. Een grootschalig stadsvernieuwingsproject, het Watersite-plan, zette de krijtlijnen uit voor de reconversie van het hele gebied. "Het stadsbestuur wil de toekomst van het gebied mee vorm geven door een goede combinatie te zoeken tussen het nodige respect voor het industriële verleden en de toekomst als aantrekkelijke woon-, werk- en leefstad," schrijft burgemeester Hans Bonte. "Het is dan ook een zegen dat de heemkundige kring zijn tanden zet in de rijkdom van onze industrieel erfgoed."

'Het industrieel verleden tussen de Zenne en het Kanaal' in Vilvoorde telt 140 rijk geïllustreerde pagina's. Het boek kost 20 euro en is te verkrijgen via de Heemkundige Kring Hertog Hendrik I.