ERIH-conferentie 2017: het verslag

Hoe kunnen hedendaagse bedrijfsbezoeken het meer klassieke industrieel-erfgoedtoerisme inspireren? Dat was vorige week de centrale vraag op de jaarljikse conferentie van het Europese industrieel-erfgoednetwerk ERIH. Tijdens de conferentie in Kopenhagen werden een viertal inspirerende praktijkvoorbeelden gepresenteerd. Daarnaast stelde ERIH zijn plannen voor de volgende jaren voor.

Alexandra Alves beet de spits af met een presentatie over de toeristische route in S. Joao de Madeira (Portugal), een stad met een belangrijk industrieel verleden. Dit komt niet alleen tot uiting door de verschillende industriële musea die er te bezoeken zijn (schoenenmuseum, museum voor het hoofddeksel...), maar ook in de bedrijven die er vandaag nog gevestigd zijn en die hun deuren openstellen voor bezoekers. Viarco, opgericht in 1907 en de oudste potlodenfabrikant in Portugal, ontvangt op regelmatige tijdstippen het grote publiek. Het bedrijf ondersteunt niet alleen het lokale potlodenmuseum, maar biedt ook ruimte aan jonge kunstenaars die aan het begin van hun carrière staan.

Fagus-GreCon in het Duitse Alfed is een bijzonder geval. De site van deze schoenleestproducent is in 2011 erkend als UNESCO-Werelderfgoed. Oprichter Carl Benscheidt vroeg aan architect Walter Gropius om in 1911 de fabriek te ontwerpen. Het resultaat is een industrieel gebouw met moderne inslag. In 1946 werd het gebouw beschermd als monument. Op dit ogenblik is de fabriek de enige Werelderfgoedsite waar de oorspronkelijke productie blijft bestaan en waar industrie en erfgoed actief met elkaar in verband worden gebracht. Fagus-GreCon heeft een tentoonstellingsruimte en een galerij, naast diverse zalen die voor allerlei (culturele) activiteiten worden aangeboden. Bijzondere aandacht gaat uit naar de jeugd, die men met gerichte projecten wil sensibiliseren. Zo worden kinderen opgeleid als gids zodat ze aan hun klasgenootjes zelf rondleidingen kunnen geven.

De laatste twee praktijken kwamen uit Oostenrijk (Abenteuer Erzberg in Eisenerz) en Oekraïne (Kryvyi Rih). Beide initiatieven zetten heel sterk in op de beleving van de mijnbouw en de sporen die de industrie heeft achtergelaten in het landschap. Zo wordt in Kryvyi Rih een ondergrondse toer aangeboden op 1,5 kilometer diepte. Hoewel dergelijke bezoeken tot de verbeelding kunnen spreken, liggen de grootste uitdagingen op het vlak van het garanderen van de veiligheid van de bezoekers.

ERIH in 2017-2020

Het Europees industrieel erfgoed staat de komende jaren voor een aantal grote uitdagingen. In 2018 staat het Europees Jaar voor het Cultureel Erfgoed gepland en daarin kan het industrieel erfgoed natuurlijk niet ontbreken. ERIH plant een PR-event dat als werktitel 'Work it Out' heeft meegekregen. Het doel van het evenement is op één vast tijdstip doorheen heel Europa acties te organiseren zodat er breed gesensibiliseerd kan worden rond de gemeenschappelijke waarden van het industrieel erfgoed.

De komende drie jaar wil het netwerk verder inzetten op onderwijs en opleiding. Zo komt er een overzicht van opleidingen in Europa die inzetten op de competenties die nodig zijn om in het veld van het industrieel erfgoed aan de slag te gaan. Communicatie, ondersteuning van vrijwilligerswerking en het immaterieel erfgoed van industrie zijn tot slot drie speerpunten waarop ERIH zal inzetten.

De presentaties van de conferentie zijn te raadplegen op de website van ERIH.