FLASHBACK #2019: ETWIE over de grenzen heen

Op zaterdag 9 mei 2020 zou de 8e ETWIE Ontmoetingsdag plaatsvinden. In het fonkelnieuwe GUM (Gents Universiteitsmuseum) bovendien. En toen kwam het coronavirus op de proppen. De ontmoetingsdag werd voorlopig uitgesteld. Het GUM werd nog niet geopend. We wilden er nochtans met veel trots het kersverse ETWIE jaarboek uitdelen aan de aanwezigen, met daarin een overzicht van de belangrijkste avonturen van ETWIE in 2019, om dan vol vertrouwen vooruit te blikken naar een vruchtbaar 2020. Ook dat plan viel in het water. Maar niet getreurd. De komende weken onthullen we via deze weg stap voor stap de verhalen uit het jaarboek.

Ik reis mee

Twee jaar maak ik intussen deel uit van ETWIE. Ik ben slechts een klein radertje in het topteam en zet gemiddeld één dag per week mijn schouders onder de online communicatie. De andere vier dagen werk ik voor het Industriemuseum. Ik sta nog elke dag versteld van wat mijn teamgenoten allemaal verwezenlijken. De vele projecten waarmee Joeri handig jongleert, de tonnen weetjes die Robin elke dag op ons afvuurt, de fijne ideeën die Lieselot telkens opnieuw enthousiast in de groep gooit… Ook in 2019 kon ik via artikels, verslagen en sociale media met hen meereizen door erfgoedland, over de
grenzen heen. En jullie mogen mee.

Lieselot legt linken in Brno

Begin juni, net voor de eerste zomerdagen, trok Lieselot naar het zonovergoten Brno in Tsjechië voor de jaarlijkse conferentie van Universeum (European Academic Heritage Network). Het thema van de bijeenkomst was meteen een hele mond vol: ‘Universitaire musea en collecties als netwerken om de wereld te begrijpen: het vormgeven van verhalen over kennis voor verleden, heden, toekomst.’

Eén verhaal dat Lieselot meebracht, was dat van de inter-, multi- en transdisciplinariteit. Het is bijzonder belangrijk om linken te leggen tussen verschillende objecten en collecties, tussen diverse academische disciplines, maar ook met andere musea en organisaties én met hot topics als klimaatverandering of koloniale collecties. Enkel zo maak je een verschuiving mogelijk van een elitepubliek naar het brede publiek en bijgevolg de volledige samenleving.

Er werd in Brno ook druk gebrainstormd over nieuwe media, nieuwe trends, nieuwe digitale tools… voor universiteitsmusea. Een mooie afsluiter werd voorzien door Steph Scholten, directeur van The Hunterian, University of Glasgow. Hij besloot dat het belangrijk blijft om regelmatig samen te komen en niet alleen succesverhalen - maar ook de misstappen of vergissingen - te delen met elkaar: we kunnen er alleen maar uit leren!

Joeri gaat volledig voor de mix in Berlijn

Oktober 2019 bracht voor Joeri een uitstap naar Berlijn met zich mee, want daar ging het 15e ERIH-congres door. Het Europese netwerk rond industrieel erfgoed legde de focus op industrieel erfgoedtoerisme.

Zeer inspirerend vond Joeri de lezing van dr. Peter Wakelin, zelfstandig erfgoedonderzoeker uit Wales.
Die stelde op basis van zijn origineel onderzoek naar 19e-eeuwse reisverslagen vast dat ervaringen en
belevingen in industriële regio’s - met een link naar natuur – zelfs toen al bovenaan de lijst van reizigers stonden. Boodschap aan erfgoedsites vandaag? Koppel een belevenis aan je verhaal en creëer een mix van erfgoed en avontuur! Ik denk al spontaan aan het beklimmen van schoorstenen of een death ride van indrukwekkende fabrieksgebouwen…

De toekomst lijkt momenteel volledig open te liggen voor detourism: reisbureaus die pakketten
ontwikkelen naar verlaten industrieelerfgoedregio’s. Dit roept weliswaar ook veel vragen rond veiligheid en wenselijkheid op… De valkuil is dan weer overtourism: een teveel aan bezoekers, zoals bij brouwerij Pilsner Urquell in Plzen (Tsjechië) of mijnsite Cracow Saltworks Museum in Wieliczka (Polen). Zoals zo vaak zal de gulden middenweg vermoedelijk een oplossing bieden?

Robin ‘keeps talking’ na zijn bezoek aan Londen

Robin stak in november 2019 het kanaal over. Hij bezocht er in Londen de jaarlijkse bijeenkomst van het Business Archives Council (BAC). Thema van het event? Het aanmoedigen van het bouwen van netwerken, en samenwerkingen opzetten rond bedrijfsarchieven. “The archive is not an island”, klonk het bij het BAC. Robin gniffelde in zijn continentale vuistje.

"Toon wat je hebt. Deel leuke anekdotes en beelden. Contacteer universiteiten zelf en nodig meteen een professor uit om eens in je archief rond te komen neuzen."

Wat Robin het meeste bijbleef in Londen was de boodschap ‘keep talking’. Bedrijfsarchieven zijn zelden
gekend bij onderzoekers, academici of erfgoedwerkers, terwijl er vaak een enorm potentieel in de collecties van bedrijven schuilt. Maar nog onbekender is het bedrijfsarchief vaak bij de onderneming zelf! Tijdens de bijeenkomst namen verschillende bedrijfsarchivarissen het woord. Het is al vrij zeldzaam dat bedrijven een archivaris in dienst hebben, en zelfs dan blijkt dat binnen het bedrijf haast niemand weet dat er een archivaris actief is, wat die doet of waarom het bedrijf historisch materiaal goed wil bijhouden. Om uit dat vergeethoekje te raken is er maar één oplossing: proactief blijven praten over het archief, de collectie, de verhalen en de mogelijkheden om hier iets mee te doen. En dat gewoon blijven volhouden tot je anderen ofwel enthousiast hebt gemaakt, ofwel dat ze meestappen in je verhaal zodat je er eindelijk over ophoudt. Dus toon wat je hebt. Deel leuke anekdotes en beelden. Contacteer universiteiten zelf en nodig meteen een professor uit om eens in je archief rond te komen neuzen. Dan komt van het één vast het ander!

Ik ben al razend benieuwd waar Sanne me in 2020 mee naartoe neemt!

Hannelore De Craene