Onze tips voor de Open Monumentendag

Op zondag 8 september wordt voor de 25ste keer Open Monumentendag (OMD) gevierd in heel Vlaanderen. Deze feesteditie plaatst het beste van de voorbije Open Monumentendagen in de schijnwerpers. In 200 Vlaamse steden en gemeenten kan je – soms onbekende – pareltjes bezoeken en deelnemen aan talloze activiteiten. ETWIE zet hieronder alvast een aantal aanraders op een rij voor wie geïnteresseerd is in technisch, wetenschappelijk en industrieel erfgoed.

ANTWERPEN

Willebroek focust op de voormalige papier- en ketelfabriek van Louis De Naeyer. De gebouwen van de fabriek staan momenteel leeg en de toekomst ervan is onduidelijk. Op verschillende plaatsen in de provincie kom je meer te weten over de watervoorziening: in Essen wordt de gietijzeren dorpspomp in de kijker gezet, in Sint-Job-in-'t-Goor wordt de werking van de watertoren belicht, en in Antwerpen kan je een kijkje nemen in het Brouwershuis, dat tot 1930 dienst deed als waterverdelingscentrum. Nog in Antwerpen kan je de Haringrokerij bezoeken, die bekend werd door de reconversie tot gemeenschappelijk woonproject, en staan de havenkranen in de kijker. In Herentals ga je tijdens een themawandeling op zoek naar de sporen van de smederijen Van Aerschot, in Arendonk belicht de tentoonstelling 'Van stoomwolspinnerij tot bibliotheek' de geschiedenis van het voormalige academiegebouw, en in Mechelen laat de Vlaamse Vereniging tot Behoud van Historische Vaartuigen 'het beste van' de vzw zien.

LIMBURG

Monumentenwacht licht zijn werking toe in het energiegebouw op de site C-Mine in Winterslag. Op de mijnsite in Beringen is de elektriciteits- en persluchtcentrale uitzonderlijk open voor het publiek, en kan je natuurlijk ook het Mijnmuseum bezoeken. Een aanrader is zeker ook de gerestaureerde brouwerij en alcoholstokerij Nicolaï in Wilderen. In Hasselt is een bezoek aan het distributiebedrijf 'Koloniale Waren Janssens & Gilissen' en de bijhorende woning, ontworpen door Huib Hoste, zeker de moeite waard. In Maaseik kan je een kijkje nemen in de oudste privéapotheek van België, die recent weer in haar oude glorie werd hersteld, en in Lommel kom je alles te weten over het wonen en werken bij de zinkfabriek.

OOST-VLAANDEREN

Het provinciaal molencentrum Mola in Wachtebeke en de Zwalmmolen in Munkzwalm blikken met een overzichtstentoonstelling terug op hoe de molens de voorbije 25 jaar de Open Monumentendag hebben beleefd. Doorheen de provincie zetten verschillende wind- en watermolens hun deuren open: liefhebbers kunnen onder meer terecht in De Grote Napoleon in Hamme, Meuleken 't Dal in Zingem, de Fauconniersmolen in Lede, de Roomanmolen in Sint-Pauwels en de IJzerkotmolen in Zwalm. In Petegem-aan-de-Leie draait alles rond de voormalige speelgoed- en kinderwagenfabriek Torck. Met authentieke trapwagens en originele documenten krijg je een overzicht van de evolutie van de fabriek en haar productie. In Gent kan je de voormalige katoenspinnerij Galveston bezoeken, en wordt de oude autopsiezaal van het Rommelaerecomplex voor het eerst opengesteld. In Stekene staat een themawandeling rond industrie en natuur in het Steengelaag op het programma, en ook in Sint-Lievens-Esse kun je een voormalige steenbakkerij bezoeken. Zeker een bezoekje waard zijn de landbouwstokerij Van Damme in Balegem, de voormalige brouwerij Rubbens in Zonnegem, en de schutterstoren in Wetteren.

VLAAMS-BRABANT

Het Thermotechnisch Instituut van de K.U.Leuven in Heverlee stelt zijn deuren open voor het publiek. Het instituut begeesterde al duizenden ingenieurs en de imposante machines worden tijdens practica nog steeds gebruikt. Nog in Leuven kan je de De Hoorn bezoeken, de voormalige brouwerij van Artois die na jarenlange leegstand recent een nieuwe bestemming kreeg. In de Herisemmolen in Alsemberg kan je kennismaken met een van de best bewaarde voorbeelden van de ooit bloeiende papier- en kartonnijverheid in deze regio. In Haacht wordt het 250-jarig bestaan van het Sas van Tildonk op het kanaal Leuven-Mechelen gevierd, en in Rotselaar staan rondleiding in de Molen Van Doren op het programma.

WEST-VLAANDEREN

In Adinkerke wordt het voormalige constructiewerkhuis Valère Verhaeghe-Verstraete momenteel gerestaureerd. De restauratie van het atelier met zijn dieselmotoren, boor-, zaag- en schaafmachines, een draaibank en een slijpsteen is intussen voltooid. In De Panne houdt TTO Noordzee haar 8ste Tramfestival; de oude kusttramstellen in het tramdepot getuigen van de rijke geschiedenis van de (kust)mobiliteit. Liefhebbers kunnen in Oostende de vuurtoren 'Lange Nelle' beklimmen, of een laatste bezoek brengen aan de technische installaties van het voormalige RTT-station in Middelkerke. In NAVIGO-Visserijmuseum in Oostduinkerke kun je uitzonderlijk op en in het beschermde vissersschip OD.1 Martha. In Izegem kan een bezoek aan het privémuseum Vangroenweghe over houtbewerking en schrijnwerkerij gecombineerd worden met een werfbezoek aan de restauratie van de voormalige schoenfabriek Eperon d'Or. In Bissegem ontdek je tijdens een themawandeling de sporen van de vlasnijverheid, in Reningelst de gerestaureerde brouwerij Sint-Joris, en in Waregem het pompmolentje in het park Casier. Op het kasteeldomein de Lanier in Sint-Joris staan onder meer demonstraties boomzagen, lattenklieven en stucwerk op het programma. In Brugge kan je een onbekend stukje industrieel erfgoed ontdekken: een oude bakkersoven in de Ezelstraat. De authentieke smidse Vanmaercke is dan weer een van de best bewaarde geheimen van Wevelgem. En, last but not least: in Zwevegem wordt '100 jaar Transfo' gevierd.

Meer info: deze lijst is uiteraard slechts een (subjectieve) selectie uit de honderden activiteiten. Meer activiteiten en alle praktische info vind je op openmonumenten.be. Je vindt alle informatie ook in de speciale Monumentenkrant, die op 7 september ook als bijlage bij De Standaard zit. Alle activiteiten zijn gratis en lopen meestal van 10u tot 18u. Voor sommige activiteiten is reserveren wel verplicht.