Onze tips voor de Open Monumentendag
Op zondag 10 september wordt voor de 29ste keer Open Monumentendag (OMD) gevierd in heel Vlaanderen. Het vernieuwde concept resulteerde opnieuw in heel verscheiden programma met meer dan 1000 monumenten en activiteiten in heel Vlaanderen. ETWIE zet hieronder alvast een aantal aanraders op een rij voor wie geïnteresseerd is in technisch, wetenschappelijk en industrieel erfgoed.
ANTWERPEN
In Antwerpen gaan de deuren van het Brouwershuis uitzonderlijk open voor het publiek. Je kan ook een kijkje nemen pakhuis 't Glorie, brouwerij De Koninck, Ciné National en de projectiecabine van De Roma. Goudsmid Pascale Masselis demonstreert haar ambacht in het kader van een mercerie uit 1885. In Herentals staat het industrieel en natuurlijk erfgoed in de omgeving van De Roest centraal, en in Weelde wordt gefocust op het Bels Lijntje en het spoorwegverleden aan de grens met Nederland. In Nijlen kan je de gerestaureerde diamantslijperij Lieckens en het nieuwe belevingscentrum bezoeken, en in Blaasveld ontdek je de geheimen van whiskystokerij De Molenberg. In Sint-Katelijne-Waver gunt museum 't Grom je een eerste blik achter de schermen van het nieuwe depot voor tuinbouwerfgoed, en in Rijmenam staan de waterwegen tussen Mechelen in Leuven centraal. Museum Rupelklei in Terhagen toont oude kaarten van de steenbakkerijen in de Rupelstreek, en in Boom ontdek je de reconversie van steenbakkerij Peeters & Van Mechelen. Naar aanleiding van de restauratie van de Swaenepomp organiseert de heemkring van Heist-op-den-Berg een kleine expo over kunstsmid Arthur Vereecke. In Liezele draait de turbine van de Schemelbertmolen, in Lille wordt olie geslagen (foto) en ook in Pulderbos, Hoogstraten, Mol en Tongerlo zie je molens aan het werk. In Battel kan je een bezoekje brengen aan verschillende historische schepen. Liefhebbers van artillerie komen dan weer aan hun trekken in het Gunfire Museum in Brasschaat.
LIMBURG
In Halen is de mouttoren van de voormalige brouwerij Wauters uitzonderlijk te bezoeken. Heel wat molens in het KempenBroek zetten hun deuren open voor het publiek. Een aanrader is de Dorpermolen in Opoeteren, waarvan de restauratie net is afgerond. Tijdens een wandeling ontdek je het rijke industrieverleden van het gehucht Overpelt-Fabriek, en in Houthalen-Helchteren staat de turfwinning en de pannenbakkerij centraal. In Alken kom je alles te weten over vakwerkbouw door de eeuwen heen, en in Bokrijk kan je terecht voor demonstraties strodekken en leem maken. In Hasselt is er een lezing en een rondleiding over florale motieven op Hasseltse keramiek. Op de mijnsite van Beringen vindt de Mijnhappening plaats, en kun je de expo Sluitertijd bezoeken. Ook de tot brouwerij herbestemde tramremise in Koersel zet zijn deuren open, net als de voormalige brouwerij Sint-Rochus in Ulbeek, die dit jaar 125 jaar zou betaan. In Dilsen ontdek je de geschiedenis van het 175-jarige brugwachtershuisje en de Zuid-Willemsvaart, en in Lommel kom je alles te weten over de vloeiweiden en kan je de Leyssensmolen bezoeken. In Meeswijk vertelt de molenaar je meer over de werking van de windmolen 'Nieuw Leven', en ook de Hoogmolen in Lauw en de Luimertingenmolen in Kortessem openen de deuren.
OOST-VLAANDEREN
In Gent staat onder meer het industrieel erfgoed van de Voorhaven in de kijker. Je kunt het havengebied vanuit een hoogtewerker bekijken, een duik nemen in de imposante 19de-eeuwse kelders van Loods 20, of de net gestarte renovatiewerken van Loods 23 inspecteren. Of laat je je liever overdonderen door de industriële charme van De Centrale of restaurant Volta? In Ledeberg bezoek je een zwavelzuurfabriek die werd herbestemd door het Wit-Gele Kruis. In Laarne herbeleef je de geschiedenis van de verdwenen weverijen. De site van het bedrijf Microfibres wordt uitzonderlijk opengesteld voor het pbuliek. In Herzele ontdek je het industriële verleden van de Wattenfabriek, en in Brakel dat van de 'Soieries Elite'. In Sint-Niklaas kun je deelnemen aan een textielwandeling of papegaaischieten aan de Witte Molen. In Ninove maak je kennis met de voormalige kantfabriek, en in Baasrode met scheepsmodelbouw en oude stoomlocomotieven. Je kan ook gratis een ritje met de stoomtrein naar Sint-Amands maken. Naar goede gewoonte zetten heel wat molens in de provincie hun deuren open. Breng bijvoorbeeld eens een bezoek aan de jarige Getijdenmolen in Rupelmonde, de gerestaureerde Westermolen in Kaprijke, of de Van Hauwermeirsmolen in Massemen. Ook alle molens in Zwalm zijn te bezoeken. In Erpe-Mere bezoek je onder meer de watermolen Ten Broeck of wandel je langs de turfputten in natuurgebied Honegem. In Rupelmonde organiseert vzw Tolerant zijn 'Weekend op de Helling'.
VLAAMS-BRABANT
In Leuven wordt hal 5 van de Centrale Werkplaatsen feestelijk geopend. In afwachting van de restauratie krijgt de hal een tijdelijke invulling. Nog in Leuven ontdek je het herbestemmingsproject van brouwerij De Hoorn, en kom je op de Wijnperssite alles te weten over het onderhoud en de restauratie van oude serres. In Heverlee staan rondleidingen in het Thermotechnisch Instituut op het programma. In Halle is de expo rond industrie in de Zennevallei het startpunt van een zoektocht rond industrieel erfgoed, en in Lembeek bezoek je de ambachtelijke schrijnwerkerij Lutjeharms. In Tollembeek staan de watermolens op de Mark in de kijker. In Bierbeek kan je een kijkje nemen in de Ruisbroekmolen, die gerestaureerd wordt, en ook in Rotselaar en Loonbeek kun je een watermolen bezoeken. In Zaventem is er een wandeling rond het industrieel erfgoed van de gemeente. Het MOT in Grimbergen organiseert dit jaar de nieuwe stage vakwerkbouw; tijdens OMD tonen de cursisten hun vaardigheden. Je krijgt ook uitleg over het restauratieproces van de bakoven aan de Tommenmolen. Nog in Grimbergen kom je alles te weten over de geschiedenis en de restauratie van de oude boerentram die recent werd opgesteld aan de stelplaats van De Lijn. Op de grens met Wallonië zet het voormalige treinstation van Racour zijn deuren open.
WEST-VLAANDEREN
In Izegem maak je kennis met de gebouwen en de geschiedenis van drukkerij Strobbe, de rijke collectie drukkerijerfgoed en de toekomstplannen voor de site. Je kan er ook terecht in Eperon d'Or en het museum Stoom en Stroom. In de molen De Grote Macht in Moorsele ontdek je een bijzonder weefgetouw, dat onlangs werd gerestaureerd in samenwerking met het MIAT. In Langemark werd de olieslagerij Dumoulin recent gerestaureerd, waarbij onder meer de imposante Ruston & Hornsby aandrijfmotor bewaard bleef. In Moorslede maak je kennis met het vlasverleden van de gemeente aan de hand van een tentoonstelling en een historische film. In Zillebeke bezoek je de historische waterzuiveringsinstallatie, en in Roeselare staat de geschiedenis van de tram en het oude tramstation centraal. Liefhebbers van historische trams komen ook aan hun trekken in De Panne en De Haan. In Beernem wordt het voormalige vrachtschip Tordino, met een interessante collectie maritiem erfgoed, voor het eerste opengesteld. In Brugge bezoek je de pakhuizen aan de Handelskom, in Zeebrugge kun je de restauratie van de Askoy II gaan bekijken en in Blankenberge organiseert vzw De Scute verschillende activiteiten. In Koekelare kan je terecht in de herbestemde brouwerij Christiaen en de Hovaeremolen. Ook de Oostmolen in Gistel, de Brouckmolen in Alveringem, en de Zuid-Abdijmolen in Koksijde draaien op volle toeren. In Oostvleteren is er ten slotte een tentoonstelling over 650 jaar Poperingevaart.
Meer info: deze lijst is uiteraard slechts een (subjectieve) selectie uit de honderden activiteiten. Meer activiteiten en alle praktische info vind je op www.openmonumentdag.be. Alle activiteiten zijn gratis en lopen meestal van 10u tot 18u. Voor sommige activiteiten is reserveren wel verplicht.