Onze tips voor Erfgoeddag

Op zondag 21 april vindt de 13de editie van Erfgoeddag plaats, met dit jaar als centraal thema ‘Stop de Tijd!’. Meer dan 500 erfgoedorganisaties in Vlaanderen en Brussel nemen deel, goed voor zowat 750 activiteiten waarbij roerend en/of immaterieel erfgoed centraal staat. Musea, archieven en heemkringen gooien op Erfgoeddag hun deuren open om de bevolking te laten kennismaken met het cultureel erfgoed. Te veel activiteiten om op te noemen, en daarom zetten we hieronder, per provincie, enkele aanraders rond technisch, wetenschappelijk en industrieel erfgoed op een rijtje.

Antwerpen

In Antwerpen presenteert het juweliershuis Anthony twee eeuwen bedrijfsgeschiedenis, met onder meer goudsmidgereedschap, bestekmallen met familiewapens en modellen van sieraden. In het Rubenshuis kan je kennismaken met de zonnewijzer van Jacobus de Succa uit 1601, het oudste exemplaar van Vlaanderen. In het Technicum Noord-Antwerpen worden allerlei restauratietechnieken gedemonstreerd door vaklui. Dankzij META kun je in Antwerpen ook een rondrit maken met de 'Tram des Tijds'. In Grobbendonk komen de hoogdagen van de diamantbewerking weer tot leven. Originele slijpmolens, zaagbanken en snijmachines worden voor één dag weer bediend door de diamantbewerkers van toen. In het Klompenmuseum in Laakdal wordt gedemonstreerd hoe het klompenmaken doorheen de tijd evolueerde en in Heemmuseum 't Smiske in Rijmenam staan verschillende oude ambachten in de kijker. In Geelkan je zowel het Lampenmuseum, het Klokkenmuseum als het Bakkerijmuseum bezoeken.

Limburg

In het Mijnmuseum in Beringen vertellen oud-mijnwerkers persoonlijke verhalen over de ervaring van het concept tijd in hun vroegere werkomgeving. In Waterschei organiseert de vzw Mijn-Verleden een tentoonstelling over de transportinfrastructuur in de mijnstreek, en in Hechtel-Eksel wordt dan weer gefocust op de Turkse migratie doorheen de tijd. In Hasselt, Diepenbeek en Zonhoven is het al 'uurwerken en wekkers' wat de klok slaat. Een gratis pendelbus voert je tijdens Erfgoeddag langs een tentoonstelling over Zonhovense uurwerkmakers, het Diepenbeeks Wekkermuseum en de tentoonstelling over Hasseltse klokken in het Stadsmus. Nog meer uurwerken in Hoeselt: daar kan je een lezing bijwonen over de uurwerknijverheid in Vlaanderen en België, met aansluitend een kort bezoek aan het atelier van uurwerkmaker Johan Bex.

Oost-Vlaanderen

In Temse toont BoelWERFgoed het belang van lokale erfgoedzorg aan, aan de hand van plannen, maquettes archiefmateriaal en getuigenissen over de Boelwerf. Vroege vogels kunnen tijdens een dauwwandeling op zoek naar restanten van het industrieel verleden van Tielrode, en in het stedelijk museum van Aalst wordt gefocust op de ontwikkeling van de fabrieken in de stad ten tijde van priester Daens. In Baasrode ontdek je tijdens een rondleiding hoe de tijd is gestopt in het scheepsatelier Van Praet, en focust de vzw Stoomtrein Dendermonde-Puurs op de recente restauratie van een Haine-Saint-Pierre stoomlocomotief. In het MIAT in Gent demonstreert een expert wat preventieve conservatie is, en hoe het museum er alles aan doet om zijn collectie vrijwaren. Onder het motto 'Universi-TIJD' nemen de Gentse Universitaire Musea je mee op een tijdreis langs etnische volkeren, de planten- en dierenwereld, het dokterskabinet en het labo van de wetenschapper. Nog in Gent kun je meevaren met de Gentse Barge, waarbij een gids vertelt over de geschiedenis en teloorgang van deze trekschuiten. In Laarne kun je je laten verrassen door een unieke collectie oude telefoontoestellen uit de periode 1920-1995, en in de Pietendriesmolen in Knesselarekom je dan weer alles te weten over het ambacht van de molenaar.

Vlaams-Brabant & Brussel

In Halle keer je met oldtimers 'terug in de mobiliTIJD', een tentoonstelling waaraan ook ETWIE zijn steentje bijdroeg. In het MOT in Grimbergen kun je voor één dag vrijwilliger worden, en de vaak onzichtbare basiswerking van het museum ontdekken. In Landen wordt gefocust op 175 jaar spoorweggeschiedenis; tijdens een zoektocht kan je actief op zoek gaan naar sporen van dit spoorwegverleden. In OPEK, het voormalig Openbaar Entrepot in Leuven, hoor je de verhalen van de ex-douaniers die hier vroeger werkten. In de voormalige schrijnwerkerij Leonaer in Neerijse ontdek je de oude werktuigen en technieken van een familiaal schrijnwerkersbedrijf. In Brussel plaatst het Jubelparkmuseum zijn collectie tijdmetingsinstrumten in de kijker, en in de Academie voor Beeldende Kunsten in Anderlechtzetten de afdelingen rond kunstambachten hun deuren open.

West-Vlaanderen

In Alveringem kan je een drukkerij bezoeken die nog werkt met de technieken van Gutenberg, en in Zillebeke demonstreert Spingroep De Wullekobbe hoe vlas in pre-industriële tijden werd verwerkt. In Izegem spoor je met een treintje langs het industriële verleden van de stad en wordt het leven van de arbeider belicht. In het Diamantmuseum in Brugge kun je terecht voor demonstraties diamantslijpen en een tentoonstelling over Brugse diamantslijpers door de eeuwen heen. Bij vzw De Scute in Blankenberge kom je dan weer alles te weten over het behoud van maritiem erfgoed.

Deze lijst is uiteraard slechts een (subjectieve) selectie uit de honderden activiteiten tijdens Erfgoeddag op 21 april (10u-18u). Veel meer activiteiten en alle praktische informatie vind je op www.erfgoeddag.be.