Onze tips voor Erfgoeddag

Op zondag 24 april vindt de 16de editie van Erfgoeddag plaats, met dit jaar als centraal thema 'Rituelen'. 500 organisaties in Vlaanderen en Brussel nemen deel, goed voor zowat 700 activiteiten waarbij roerend en/of immaterieel erfgoed centraal staat. Te veel activiteiten om op te noemen, en daarom zetten we hieronder enkele aanraders rond technisch, wetenschappelijk en industrieel erfgoed op een rijtje.

Antwerpen

In Noeveren wordt nog eens het feest van 'Sintepier' gevierd. Voor de steenbakkers was dit een uitbundig feest op 29 juni, als welkome cesuur in de ellendige arbeidsomstandigheden. In Retie en Dessel vindt een groot openingsfeest plaats in het kader van 'De Vaart Verjaart' en is er een unieke demonstratie 'vaartketsen'. Het Klompenmuseum in Laakdal stelt op Erfgoeddag in primeur het vernieuwde klompenbelevingspad voor. In Halle-Zoersel tonen enkele nazaten van families die in de diamant werkzaam waren, heel wat materiaal dat stof lag te vergaren op vele zolders. De verzameling telt o.a. enkele unieke diamantslijpmolens. Het Stampe en Vertongen Museum in Deurne focust op de rituelen in de luchtvaart, en in Hoboken ontdek je het ritueel belang van de stapellopen die plaatsvonden op de scheepswerf van Cockerill Yards, aan de hand van foto's, documenten, krantenartikelen en voorwerpen. In het Lampenmuseum in Geel ontdek je lampen die geen verlichtingsfunctie maar wel een ritueel doel dien(d)en, en in Hoogstraten demonstreren specialisten een aantal oude fototoestellen. In Rijmenam en Mechelen kom je meer te weten over kantklossen, marqueterie en morsecode.

Limburg

Op de mijnsite van Zolder vindt het evenement MIJN-KRACHT plaats, een familiedag met veel muziek, fotografie, workshops, foodtrucks en gratis rondleidingen in de mijngebouwen. In het Mijnmuseum in Beringen is er aandacht voor Sint-Barbara, patrones van de gevaarlijke beroepen. In As ontdek je in het Lanz-Bulldogmuseum een aantal rituelen die al generaties lang doorgegeven worden: zie hoe van koordzelen springkoorden geslagen werden en hoe men te werk ging om manueel koeien te melken. Vergeet ook zeker niet een kijkje te nemen bij de koolzaadmobiel die brandstof perst terwijl hij rijdt.

Oost-Vlaanderen

In Gent organiseert het MIAT een verrassende dansvoorsteling en een workshop 'emailleren' voor jong en oud. Ga aan de slag met koperplaatjes en emailleerpoeder en blaas deze traditie nieuw leven in! Aan de UGent kan je mee brainstormen over het toeekomstige universiteitsmuseum. In Rupelmonde leggen de molenaar, rentmeester, steenkapper en timmerman uit wat het belang is van het octrooi. Ook het scheepvaartmuseum in Baasrode zet de deuren open. In de School voor Scheepsmodelbouw zie je hoe de modelbouwers oude tradities en technieken in leven houden. Aan de hand van een wandeling, gegidst door Boelmannen, worden in Temse de tradities en rituelen op de scheepswerf nader toegelicht. In Elversele brengen oude postkaarten, liedjes en andere documenten de rituelen en gebruiken van de vroegere kantwerkster in beeld. Aan de hand van een teruggevonden recept van het befaamde LIMA-zuurdesembrood kun je in Sint-Martens-Latem een demonstratie in een historische bakoven bijwonen. In Zulte zijn er rondleidingen in de ambachtelijke leerlooierij Altan.

Vlaams-Brabant & Brussel

In Halle maakten boekbinders Leen Severs en Jan Vanlaethem een selectie uit de boekencollectie van den AST. Ze tonen welke technieken en rituelen deze verborgen parels verhullen en ze leren je de kneepjes van het boekbindersvak. In Hoegaarden kan je deelnemen aan een historische bierwandeling en neem je een kijkje achter de schermen van de eeuwenoude bier- en brouwersgilde ‘Die Edele orde vanden Moutstock’. In Leuven staan academisch erfgoed en universitaire rituelen in de kijker, en in Grimbergen ontdek je de morsecode en de rituelen van de ruimtevaart. In de Academie in Anderlecht wordt gefocust op de rituelen, de gereedschappen en de technieken van de ambachtsman, en in Train World in Schaarbeek leer je alles over feestelijke inhuldigingen bij de spoorwegen.

West-Vlaanderen

In Izegem gaat op Erfgoeddag al een deel van het nieuwe stadsmuseum Eperon d'Or open. Het museum toont een bloemlezing van borstel- en schoenrituelen. In Wervik opent ook de nieuwe erfgoedsite 'De Briekenmolen' zijn deuren voor het eerst. In het Tabaksmuseum leer je alles over het snuiven van tabak. In Brugge zetten ambachtelijke makers hun deuren voor een rondleiding achter de schermen. In het zuiden van de provincie organiseren de brouwerijen De Brabandere, Omer Vander Ghinste, Rodenbach en Verhaeghe het bierevenement 'Rondje Roodbruin'. Ook in het Hopmuseum in Poperinge draait alles om bierrituelen. Je kan er ook een gerestaureerd vakwerkhuisje in het Helleketelbos bezoeken. In Texture in Kortrijk beleef je een gloednieuwe romance tussen twee plaatselijke vlasreuzen: zal de vonk overslaan tussen reuzin Minneke uit Bissegem en reus Rietje uit Sente? Ambiance verzekerd.

Deze lijst is uiteraard slechts een (subjectieve) selectie uit de honderden activiteiten tijdens Erfgoeddag op 24 april (10u-18u). Veel meer activiteiten en alle praktische informatie vind je op www.erfgoeddag.be.