
Thema's
Veldtekening medisch erfgoed (2021)
De veldtekening medisch erfgoed brengt in kaart welke speler wat in zijn collectie heeft.
Project in het kort
Titel: Veldtekening medisch erfgoed
Locatie: Vlaanderen en Brussel
Looptijd: 2021
Budget: Structurele werking ETWIE
Contactpersoon: lieselot@etwie.be
Doel
Met de werking rond wetenschappelijk erfgoed en het themanetwerk wetenschappelijk erfgoed, besloot ETWIE in 2021 om in te zetten op medisch erfgoed. We bouwden voort op de collecties die in IJzeren longen, warme harten werden opgenomen. Uit een eerste korte zoektocht bleek namelijk dat er sinds de publicatie in 2014 heel wat veranderd is. Medisch erfgoed wordt bedreigd. Een nieuwe veldtekening en verdere acties dringen zich dus op.
Een nieuw overzicht geeft een stand van zaken over het medisch erfgoed vandaag: welke speler heeft wat in zijn collectie? Tegelijk vullen we deze veldtekening aan met noden en behoeftes die de collectiebeheerders rond deze collecties en kennis formuleerden. Op die manier leggen we de pijnpunten bloot.
We spitsen ons toe op het werkingsgebied van ETWIE: de collecties specifiek in Vlaanderen en Nederlandstalig Brussel. Wallonië, Luxemburg en Nederland lieten we buiten beschouwing.

Aanpak
Desktop research
Hoe maak je zo’n nieuwe veldtekening? Hoe geef je een helder overzicht van de stand van zaken vorm? Een startpunt wordt natuurlijk de publicatie uit 2014. Desktop research vult de eerste gegevens al meteen aan. Zo zien we al snel welke musea nog altijd toegankelijk zijn en welke ondertussen gesloten zijn.



Bevraging
Tegelijkertijd wordt via Google Forms een webformulier opgemaakt waarmee de medisch-erfgoedspelers rond verschillende zaken bevraagd worden: waar de focus van de collectie ligt, in welke mate de collectie geïnventariseerd is, waar de collectie zich bevindt… We willen niet gewoon een geüpdatet overzicht maken van wat welke speler in bezit heeft, we willen ook polsen naar de pijnpunten: welke noden en behoeftes zijn er rond dit medische erfgoed?




Plaatsbezoeken
Met een vragenlijst alleen kom je natuurlijk slechts tot een deel van het verhaal. Nog belangrijker werden de plaatsbezoeken. Deze konden ondanks de toen geldende coronamaatregelen grotendeels doorgaan. Indien dat niet lukte, werd overgeschakeld op telefoontjes en online meetings.
Interessant aan medisch-erfgoedcollecties is dat er heel wat verschillende soorten actoren actief zijn. Er zijn universitaire collecties, collecties van ziekenhuizen, museale collecties en collecties waar het medische erfgoed slechts een heel klein aandeel betreft. Voor al die actoren die ook in ‘IJzeren longen, warme harten’ staan, maken we een fiche waarbij we zowel de focus van de collectie meenemen als gegevens over de collectievorming, inventarisering, contacten met andere collecties…
“Super initiatief! Fijn dat jullie aandacht besteden aan medisch erfgoed, een domein waarvoor de aandacht inderdaad aan het groeien is. Veel succes met het verdere onderzoek!”
Joris Vandendriessche, KU Leuven

Resultaat
Het resultaat en een synthese van de stand van zaken over medisch erfgoed vind je in de digitale publicatie 'Medisch erfgoed in Vlaanderen'.
Door de veldtekening te maken en te verspreiden via collectiefiches, zullen in de eerste plaats collectiebeheerders beter op de hoogte zijn van wat hun collega’s in huis hebben. Op die manier beogen we een betere samenwerking en afstemming.
Tegelijk is er sprake van een nieuwe doorstart van Hospitium vzw. Ook in dit opzicht is de veldtekening bijzonder interessant omdat het netwerk opnieuw naar elkaar toe kan groeien en Hospitium een breder platform biedt voor verschillende collecties. Samen met ETWIE kunnen de contacten verder versterkt worden.
De veldtekening zal uitgebreid worden met andere collecties en musea die in het bezit zijn van medische objecten. We willen bovendien ook graag privéverzamelingen in kaart brengen. Tegelijk met het onderzoek rond het medische bedrijf en het uitwerken van twee acties die volgen op de geformuleerde noden komt er dus nog heel wat aan in medisch-erfgoedland.

Actoren
- Lambotte Museum
- Museum Dr. Guislain
- GUM - Gents Universiteitsmuseum
- Sint-Janshospitaal Brugge
- Museum aan de Stroom (MAS)
- Pas-Sage - Bezoekerscentrum Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel
- Bezoekerscentrum van het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Rekem (OPZC Rekem)
- Collectie Farmacie UGent
- Sint-Janshospitaal Damme
- Belgisch Museum voor Radiologie
- Museumapotheek Oscar Van Schoor - KAVA
- Volkskundemuseum Brugge
- Huis van Alijn
- Museum van het OCMW Brussel
- Gasthuismuseum Geel
- Oud Gasthuis Asse
Verwante publicaties
Titel | Auteur | Jaar | |
---|---|---|---|
Medisch erfgoed in Vlaanderen | Lieselot CORNELIS | 2021 | Bekijk de publicatie |
Locaties
Verwante gemeentes
Nieuwsarchief
Themanetwerken
-
Themanetwerk wetenschappelijk erfgoed
Lees meer