Asbest en gezondheid

Vele misvattingen en vragen over asbest doen nog steeds de ronde onder de Vlaamse bevolking. Kan het inhaleren van een asbestvezel leiden tot ziekte? Zijn asbestvezels onzichtbaar? Zijn alle soorten asbest even gevaarlijk? Dit zijn een paar voorbeelden van mythes waarop we in dit artikel een antwoord proberen te geven. Wij, zes studenten van de VUB, gingen in gesprek met Peter Loockx: preventiedeskundige in de industriële hygiëne. Hij probeert antwoord te geven op onze vragen en duidelijk te maken in welke mate asbest nu eigenlijk echt schadelijk is voor onze gezondheid.

Op de website van OVAM, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij, staat duidelijk beschreven dat asbest wel degelijk schadelijk is voor onze gezondheid. Het risico op ziekte stijgt als je veel asbestvezels inademt, als je herhaaldelijk asbestvezels inademt of als je rookt en asbestvezels inademt. De symptomen worden meestal pas na 30 à 40 jaar opgemerkt, maar dan is het in de meeste gevallen al te laat: van mesothelioom kan je niet genezen. Mesothelioom wordt ook wel longvlieskanker of asbestkanker genoemd. Het is een kanker die meestal in het longvlies ontstaat.

België speelde in de 20e eeuw een belangrijke rol in de asbestproductie. Momenteel heeft België een van de hoogste asbestgerelateerde sterftecijfers ter wereld, dat kunnen we lezen op de officiële website van Vlaanderen. Er sterven in België meer dan 200 mensen per jaar aan de gevolgen van mesothelioom (news.belgium, 2018).

Stelling 1: Asbestvezels zijn onzichtbaar

De problemen beginnen eigenlijk bij het inademen van de asbestvezels. Een individuele vezel is onzichtbaar. Wij kunnen als mens enkel de bundelvezels waarnemen met het blote oog, maar die kunnen dus versplinteren tot microscopisch kleine deeltjes. Veel mensen denken dat er geen schade kan opgelopen worden als de zogenaamde bundelvezels heel en intact zijn. In theorie is dit waar, maar het probleem is dat de bundels sowieso gaan breken. Je merkt het niet meteen als je de vezels inademt: je voelt er niets van en je gaat ook niet hoesten, zegt Loockx.

Stelling 2: Asbesthoudende materialen in goede staat vormen een beperkt gezondheidsrisico

Er zijn zowel hechtgebonden als losgebonden asbesttoepassingen, zegt Loockx. Een golfplaat is een voorbeeld van een hechtgebonden asbesttoepassing. Een voorbeeld van een losgebonden asbesttoepassing is asbestkoord: de asbestvezels komen hier veel makkelijker vrij. Toch vormen ook hechtgebonden asbestproducten een gezondheidsrisico. Asbest vergaat heel traag, maar toch lost het asbestcement in onder andere de golfplaten. Er is constante kans op inademing van de vezels. Asbestmiddelen in ‘goede staat’ vormen dus weldegelijk een gezondheidsrisico.

Stelling 3: Alle soorten asbest zijn even gevaarlijk

Er zijn meerdere soorten asbest, en op vlak van gezondheid zijn ze allemaal even gevaarlijk. Er zijn twee hoofdgroepen: de serpentijnachtige en de amfiboolachtige. Chrysotiel, ook wel witte asbest genoemd, is de meest gebruikte asbestsoort en behoort tot de serpentijnen. Beide asbestsoorten veroorzaken longkankers en mesothelioom, maar de kans op ziekte is groter bij amfiboolasbest. Het verschil is dat het witte asbest veel meer gebruikt is geweest. Vanaf de jaren 70 werd voor de meeste asbesttoepassingen dus witte asbest gebruikt. De grote hoeveelheid gebruikte witte asbest heeft evenveel of zelfs meer longkankers veroorzaakt dan de amfiboolachtige asbestsoorten, verklaart Loockx.

Bronnen

OVAM. (z.d.). Asbest en uw gezondheid. Vlaanderen. Geraadpleegd op 4 april 2023, van https://ovam.vlaanderen.be/asbest-en-uw-gezondheid

Asbestgerelateerde ziektes in Vlaanderen (z.d.). Vlaanderen. Geraadpleegd op 5 april 2023 via https://www.zorg-en-gezondheid.be/cijfers/asbestgerelateerde-ziektes-in-vlaanderen

Jaarlijks minstens 200 doden omwille van asbestziekten. (2011, 20 januari). news.belgium. Geraadpleegd op 5 april 2023, van https://news.belgium.be/nl/jaarlijks-minstens-200-doden-omwille-van-asbestziekten