Date met kunststoffen? Avondlezing over Gevaert, Sidac en Vynckier, hun 'plastic', kunststofherkenning en -degradatie

Vorig jaar doken we onder in de wondere wereld van het erfgoed van de kunststoffen(industrie). En binnenkort slaan ETWIE en Design Museum Gent de handen in elkaar voor een gezellige avondlezing die jullie met wat verhaal en mysterie en heel wat leuke plaatjes mee op stap neemt in de vroege kunststofindustrie. Hiermee willen we jullie een beetje laten proeven van de boeiende, maar vanuit industrieel erfgoed standpunt bekeken helaas relatief onderbelichte nijverheidstak. Deze babbel gaat online door op dinsdag 8 juni, van 19u30 tot 20u30. Wie zich inschrijft (zie onderstaand formulier) krijgt begin juni een link toegestuurd waarmee je toegang hebt tot de avondlezing.

In de spotlight staan drie van de vroegste kunststofproducenten in Vlaanderen. Want Gevaert, gekend voor zijn fotografische producten, was hier tevens de eerste (en grootste) industriële producent van cellulosenitraat. Sidac in Gent specialiseerde zich dan weer meteen in cellofaan en werd op een tiental jaar tijd een multinational om U tegen te zeggen. Hoe ging dat in zijn werk? En welke vraagtekens zijn er nog in het verhaal van Vynckier Fréres & Cie, die met hun 'materière isolante <La Vyncolite>' in Gent een eigen soort bakeliet maakten voor hun elektrisch schakelmateriaal?

In een groot halfuurtje weeft Robin van ETWIE deze verhalen aan elkaar, waarna Hannah Hendrickx van het Designmuseum Gent enkele kunststoffen onder de loep neemt, zoals de cellulosenitraat, celloloseacetaat, geregenereerde cellulose (cellofaan) en fenolformaldehyde (bakeliet) die bij deze bedrijven gemaakt werden. Hoe kan je ze onderscheiden of herkennen en welke schadebeelden kunnen er opduiken? Want niet alle 'plastic' is gelijk geschapen, en dat is nu juist een grote uitdaging voor de bewaring van erfgoed gemaakt uit kunststof.

Aanleiding voor deze luchtige lezing is tweeledig:

In 2019 is Design Museum Gent een project gestart gericht op kunststofherkenning in collecties. Een aspect rond collectiebeheer en erfgoedzorg waar de laatste jaren steeds meer aandacht voor is, want verschillende kunststoffen hebben verschillende vereisten op het gebied van conservatie, maar dat staat of valt met het weten welke soort kunststof je in handen hebt. En net dat is iets wat voor het overgrote deel van de kunststofobjecten in museale collecties niet geweten is. Meer informatie over het project op 'Ken, benoem en beheer je kunststoffen'

In 2020 maakte ETWIE, vanuit de werking rond bedrijfserfgoed, voor het eerst een veldtekening van een industrietak die relatief onderbelicht is gebleven. Er zijn ook nog amper bedrijfsarchieven, objecten of machines bewaard gebleven bij museale- of archiefinstellingen. Het resultaat was de publicatie 'Melk, katoen, fenol en matrijzen' waarin bekeken wordt welk 'erfgoed' er nog over is van de vroege kunststofnijverheid, wat er wel en (nog) niet verzameld is en waarom het erfgoed van de kunststofindustrie eigenlijk wel meer aandacht verdient. Daarnaast werd de verzamelde informatie gebundeld in een laagdrempelige geschiedenis van de vroege kunststofindustrie in Vlaanderen, in de hoop dat de openstaande vragen en flarden verhaal van de verschillende spelers, pioniers en bedrijven verder gericht onderzoek kan aanmoedigen en de nog bestaande ondernemingen kan aanmoedigen om goed zorg te dragen voor het bedrijfserfgoed dat ze nog hebben.