contact
MyEtwie
In de kijker

DOK Noord in Gent: een nieuw woon-, werk- en winkelcomplex met een rijk industrieel verleden

Gepubliceerd op 17/03/2016
Categorie
carels_3

Dit weekend wordt in Gent de opening van het winkelcomplex DOK Noord gevierd, een van de vele projecten om het oude havengedeelte van Gent om te vormen tot een aantrekkelijk woon-, werk- en leefgebied. De herbestemming van de voormalige ACEC-site vormt de start van het ambitieuze stadsontwikkelingsproject 'Oude Dokken', dat een gebied van meer dan 60 hectare in de komende jaren zal omvormen tot een echte 'Docklands'

Voor de reconversie werd een inventaris opgemaakt van het industrieel-archeologisch patrimonium op de site. Waardevolle elementen en gevels werden bewaard en geïntegreerd in het project, zoals de beeldbepalende gevels van de kantoren aan de Dok Noord-kant en de stalen geraamtes van enkele hoge fabriekshallen. Doorheen de site worden allerhande verwijzingen naar het industrieel verleden verwerkt. Zo is er het centrale Carelsplein of het Van Crombrugghepark. En misschien vraag je je af waarom er wegwijzers naar de Spinnerij #1 en #2 staan?

Een stapje terug in het geschiedenis

In 1834 werden de eerste industriële activiteiten op deze site ontplooid met de bouw en ingebruikname van de gasfabriek 'Etablissement du Gaz'. Hier werd het steenkoolgas geproduceerd dat nodig was voor de openbare verlichting van de stad. De verdere industriële ontwikkeling rondom de gasfabriek gebeurde langzaam en kwam pas rond 1841 echt op gang, toen de toegang tot de zee via het kanaal Gent-Terneuzen en de Westerschelde weer bevaarbaar was. Zo vestigde houtzagerij Fiévé zich vlakbij.

In 1862 verhuisde Charles-Louis Carels zijn constructiewerkplaats naar Dok Noord. Zo'n 24 jaar eerder had hij aan de Tichelrei een bedrijf opgericht dat al vroeg kleine stoommachines en poldergemalen ontwikkelde en produceerde. Door de groeiende industriële ontwikkeling was er een grote vraag naar stoommachines, locomotieven en hydraulische machines. De verhuis naar een site die via het spoor en het kanaal goed ontsloten was, was dan ook een voor de hand liggende keuze.

Na het overlijden van hun vader namen de broers Alfons en Gustaafs Carels de leiding van het bedrijf over. Tussen 1874 en 1914 werden niet minder dan 712 grote stoommachines gebouwd voor klanten uit West-Europa en landen ver daarbuiten, zoals Rusland, Egypte, Brazilië en China. Ze bouwden de allereerste compound-stoommachine van België en verwierven in 1894 als eerste ter wereld een licentie voor de bouw van dieselmotoren, slechts enkele weken nadat de uitvinder Rudolf Diesel een patent had genomen op zijn motor. In 1905 leverden ze de een dieselmotor van 500 pk af, toen één van de krachtigste dieselmotoren ter wereld.

De zaken gingen goed en het bedrijf moest permanent uitbreiden om de orders te kunnen blijven opvolgen. Hiervoor werden omliggende huizen en gebouwen opgekocht, afgebroken en vervangen door nieuwe ateliers. Eerder had de gasfabriek reeds hetzelfde lot ondergaan. Zo werd tijdens de recente verbouwingswerken op de voormalige fabriekssite, onder wat voorheen de kleine gieterij was, de grondvesten van de vroegere gastanks ontdekt. Ook de twee witte directeurswoningen in de afbeelding hieronder moest er uiteindelijk aan geloven.

Postkaart Ateliers Carels

Na de Eerste Wereldoorlog verenigden de werkhuizen Carels en de Société d'Electricité et de Méchanique (S.E.M.) zich. Vanaf dat moment kwa er een afdeling elektrische installaties en werden er o.a. elektrische motoren en later tramonderstellen geproduceerd. In 1961 fuseerden S.E.M. en de Ateliers de Construction Electriques de Charleroi (ACEC). De productie richtte zich steeds meer op transformatoren. Eind jaren 80 kwam het concern in financiële moeilijkheden. ACEC werd in 1989 ontmanteld in acht zelfstande concerns. De ACEC-divisie in Gent werd overgenomen door Pauwels Trafo. De Gentse afdeling werd in 2005 stopgezet.

Gent, textielstad: ook op de DOK Noord-site

Aan de kant van de Sint-Salvatorstraat werd in 1875 vlasspinnerij Van Crombrugghe opgericht. Andere textielbedrijven vestigen zich ook in de buurt. Zo toont de kaart 'Plattegrond van Gent met peilen opgemaakt door den dienst van de stadswerken' uit 1912 door Victor Compijn en Alfons Soens de katoenweverij N.V. Van Acker & Braun vlak naast de ateliers van Carels. Ze deelden samen een spoorlijn richting de kaai, waar nu de toegangsweg naar Dok Noord 4 ligt. De katoenweverij werd opgericht in 1907, maar een precieze einddatum is voorlopig niet gekend. Hoogstwaarschijnlijk kwam het bedrijf de economische crisis in de jaren 20 niet te boven. Aan de overkant, tussen de Sassevaarstraat en wat nu de Muidelaan is, stond toen nog de vlasfabriek H. (heilig) Kerst, beter bekend als de Linière Saint Sauveur.

Meer informatie over het openingsweekend van 18-20 maart vind je op www.doknoord.be.

Verwante gemeentes

Google Maps laden ...