Eperon d'Or opent expo 'Bata Heritage'

Aandacht, aandacht schoenliefhebber. De 8ste editie van de Internationale Schoenconferentie werd gisteren sfeervol afgesloten met de opening van de expo ‘Bata-Heritage’ in het museum Eperon d'Or.

Waar Izegem destijds het centrum van de schoennijverheid was voor Vlaanderen, was Zlín met het schoenimperium van Bata dat voor Tsjechië, bij uitbreiding Europa en een tijdlang zelfs de wereld. Het is dan ook logisch dat deze partnersteden de handen in elkaar sloegen om het verhaal van deze schoenenproducent- en distributeur te vertellen. En wat een verhaal!

Bata wie, bata wat?

In 1894 sticht TomᚠBata, toen 18 jaar oud, samen met zijn oudere broer Antonín en zus Anna de T. & A. Bata Shoe Company. Het jonge bedrijf raakt een jaar na de stichting al in financiële moeilijkheden. Hij zoekt en vindt een oplossing: besparen op de kosten van het leer door grote stukken van de schoenen uit canvas te maken. Een gewaagde strategie in een tijd waarbij volledig lederen schoenen de norm waren. Het resultaat is de Batovka. Een comfortabele schoen grotendeels uit canvas en verkocht aan een onklopbare prijs. De schoen wordt al snel bijzonder populair bij de werkende klasse.

Vier jaar later zijn alle schulden vereffend en investeert Bata in stoommachines om de productie te mechaniseren. In sneltempo groeit de schoenfabriek uit tot één van de eerste massaproducenten van schoenen in Europa. Enorme bestellingen voor het Oostenrijks-Hongaarse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog, gevolgd door een gewaagde maar succesvolle prijsstrategie tijdens de economische crisis van de jaren 20 (simpelweg alle prijzen halveren) katapulteren de schoenfabrikant de hoogte in. Later introduceerde het bedrijf nog de Bata-prijzen, één van de eerste vormen van psychological pricing die we vandaag in elke winkel zien. Door de prijs iets te verminderen zodat het eindigt op een 9 i.p.v. een rond nummer, krijgt het de perceptie veel goedkoper te zijn zonder dat het veel verschil maakt.

De snelle groei heeft een onweerlegbare impact gehad op de stad Zlin. Tussen 1923 en 1932 neemt het aantal werknemers bij Bata toe van zo'n 1800 tot 17000; de stad groeit mee van 5000 naar meer dan 26000 inwoners. Onder impuls van de ondertussen tot burgemeester verkozen Tomᚠontwikkelt Zlín zich tot een modernistische modelstad. Her en der rezen door Bata opgerichte huizen gelegen in tuinwijken uit de grond, compleet met scholen, winkels en ziekenhuizen. Dit natuurlijk allemaal in de omgeving van de fabrieken.

Dit systeem wordt met de internationale expansie en oprichting van nieuwe fabrieken toegepast in o.a. Nederland (Batadorp), Frankrijk (Battaville), Canada (Batawa) en Afghanistan (Batapur). In Indië (Batanagar en Bataganj) gaat het bedrijf met de Bata Tennis uit 1936, één van de best verkochte schoenen ooit, een kort gouden tijdperk tegemoet. Maar dan ...

Praktisch

Nog tot 30 april kan je in Eperon d'Or ontdekken hoe het bedrijf zich verder ontwikkelde na de dood van stichter TomᚠBa?a, de verdere internationale expansie en diversificatie, de impact van de Tweede Wereldoorlog, de nationalisatie van alle Batafabrieken in Oost-Europa en de gestage heropbouw tot de reusachtige schoenenproducent en -distributeur die Bata vandaag is. Dat Bata ook vooruitstrevend was met bijzondere vormgeving en prachtig promotiemateriaal zie je ter plaatse. Meer info over de tentoonstelling op www.eperondor.be