Gemeentearchieven, een rijke bron voor lokale bedrijfsgeschiedenis

Eind vorig jaar organiseerde Heemkunde Vlaanderen een vormingsreeks over het gemeentearchief als bron voor lokale bedrijfsgeschiedenis. Lesgever Bart Sas, stadsarchivaris van Turnhout, verwerkte de inhoud van deze cursus nu in een bijdrage voor Bladwijzer, een publicatie van Heemkunde Vlaanderen.

De studie van een lokaal bedrijf of een lokale nijverheid is voor heemkundigen en (amateur)historici bijzonder interessant. Naast de voor de hand liggende economische aspecten zoals wat er geproduceerd werd of hoeveel werknemers er werden tewerkgesteld, hebben bedrijven heel wat linken met het sociale en politieke leven in een gemeente. In dit soort onderzoek kan het 19de- en 20ste-eeuwse gemeentearchief een belangrijke rol spelen. Het artikel geeft, naast een algemeen plan van aanpak, een overzicht van de heel diverse bronnen uit het gemeentelijk archief die gebruikt kunnen worden bij het schrijven van een lokale bedrijfsgeschiedenis, zoals de documenten van hinderlijke inrichtingen en milieuvergunningen, belastingregisters, bouwaanvragen, activiteitsattesten, briefwisseling tussen het bedrijf en de gemeente, aanvragen voor werkmansboekjes en heel wat statistieken en tellingen.

De bijdrage sluit af met twee onderbelichte historische bronnen: interviews en beeldmateriaal. Zo kunnen gespreken met vroegere werknemers een goed beeld geven over de arbeidsomstandigheden en de verhoudingen in een bedrijf, iets wat anders niet eenvoudig te achterhalen is. Interviews met leidinggevenden kunnen dan weer helpen om bepaalde beleidsbeslissingen te plaatsen of informele afspraken te ontdekken die niet op papier terug te vinden zijn.

Het artikel ‘Over hinderlijke inrichtingen en patentplichtigen. Het gemeentearchief als rijke bron voor lokale bedrijfsgeschiedenis’ is integraal te downloaden op de website van Heemkunde Vlaanderen.