Naar een UNESCO-erkenning van het Vlaamse kantambacht?
Op 12 november organiseerde Kant in Vlaanderen samen met ETWIE een tweede rondetafel over het immaterieel kanterfgoed in Vlaanderen. Tijdens deze namiddag werd verder gebouwd op de conclusies van de eerste bijeenkomst met de brede kantgemeenschap, die in mei plaatsvond.
Naar een UNESCO-erkenning van het Vlaamse kantambacht?
Kant maken in Vlaanderen staat sinds 2011 op de Inventaris Vlaanderen voor het Immaterieel Erfgoed. In de kantgemeenschap leeft echter de ambitie om het immaterieel kanterfgoed ook internationaal in de kijker te zetten. De UNESCO-conventie voor het borgen van het immaterieel erfgoed biedt hiervoor verschillende mogelijkheden. Joeri Januarius, coördinator bij ETWIE, gaf tijdens de bijeenkomst een overzicht van de mogelijke pistes. Concreet gaat het om een erkenning via de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid, een erkenning via het Register met Beste Borgingspraktijken of een Multinationaal dossier.
Na een bespreking van de verschillende scenarios en het praktisch afwegen van de voor- en nadelen van de mogelijkheden, werd geconcludeerd dat de kantgemeenschap op de eerste plaats wil streven naar een inschrijving op de Representatieve Lijst. Met de inschrijving op de Vlaamse Inventaris is al aan een belangrijke voorwaarde voor het indienen van een dossier bij UNESCO voldaan. Daarnaast zijn er echter nog verschillende andere criteria, zoals het bestaan van een breed draagvlak bij alle betrokken gemeenschappen, het ontwikkelen van een (toekomstgericht) borgingsplan, en aandacht voor de culturele diversiteit.
Het is noodzakelijk om voldoende tijd te nemen om een sterk onderbouwd dossier te schrijven dat eveneens gedragen wordt door de hele kantgemeenschap. Een vaste timing werd dus nog niet vooropgesteld. Sowieso is er al een wachtlijst van Belgische elementen die een dossier hebben ingediend bij UNESCO. Een mogelijke erkenning zal dus pas op langere termijn mogelijk zijn.
Concrete acties
In de eerste plaats werd een stuurgroep samengesteld die ook zal fungeren als schrijfcomité voor de aanvraag. De stuurgroep, die begeleid wordt door ETWIE, wordt gevormd door Martine Bruggeman, Magda Haentjens, Reinhilde Janssens, Lydia Mertens, Monique Saquet en Katelijne Vanhove, mogelijk nog aangevuld met bijkomende experts. Het dossier zal uiteraard worden samengesteld op basis van de input van de bredere kantgemeenschap en, naarmate het dossier vordert, zal dit op gezette tijdstippen voor feedback worden voorgelegd aan alle betrokkenen. Omdat het dossier uitsluitend in het Engels of Frans kan worden ingediend, staat een taalredactie het schrijfcomité bij.
Als eerste grote stap zal de brede kantgemeenschap beter in kaart worden gebracht. Dit is een voorwaarde om de volledige kantgemeenschap in volgende fases van het traject beter te kunnen betrekken. Dit alles zal digitaal ontsloten worden. Een inspirerend praktijkvoorbeeld werd tijdens de vergadering toegelicht door Johan Vencken, voorzitter van Reuzen in Vlaanderen vzw. Deze erfgoedgemeenschap ondernam, onder begeleiding van expertisecentrum LECA, de voorbije jaren al heel wat borgingsactiviteiten rond het reuzenerfgoed en ontwikkelde onder meer een online-reuzenregister, in samenwerking met De Bardijnen. ETWIE zal met hen een afspraak maken om te bekijken of iets gelijkaardigs mogelijk is voor de kantgemeenschap.
De stuurgroep stelt op korte termijn een generieke invulfiche op die via alle betrokken organisaties verspreid zal worden, met de bedoeling om zo veel mogelijk personen en organisaties die werken rond kant, te betrekken. Per provincie zullen twee mensen zich engageren om de hiaten in het verzamelde netwerk verder aan te vullen.
Wie interesse heeft om op een of andere manier mee te werken, kan dat steeds laten weten via info@etwie.be.