Onze tips voor Erfgoeddag
Op zondag 27 april vindt de 14de editie van Erfgoeddag plaats, met dit jaar als centraal thema 'Grenzeloos'. 500 erfgoedorganisaties in Vlaanderen en Brussel nemen deel, goed voor zowat 650 activiteiten waarbij roerend en/of immaterieel erfgoed centraal staat. Musea, archieven en heemkringen gooien op Erfgoeddag hun deuren open om de bevolking te laten kennismaken met het cultureel erfgoed. Te veel activiteiten om op te noemen, en daarom zetten we hieronder, per provincie, enkele aanraders rond technisch, wetenschappelijk en industrieel erfgoed op een rijtje.
Antwerpen
In Antwerpen zet de Unie van Turkse Verenigingen het ambacht 'ebru' in de kijker, een eeuwenoude techniek van watermarmeren die nog slechts door enkele Turkse ambachtslui wordt beheerst. In Turnhout focust de Historische Drukkerij op de export van Franse nadrukken, en kan je het didactisch materiaal van het Heilig Graf gaan bekijken. In Noeveren kom je meer te weten over de Spaanse gastarbeiders in de glasfabriek, en over een Roemeense wetenschapper aan boord van de Belgica. In Weert leer je hoe diverse materialen uit de hele wereld worden verwerkt tot vlechtmiddelen, en in Rijmenam en Mechelen wordt het internationale karakter van het kantklossen gedemonstreerd. 'Lampen zonder grenzen' is het thema van een tentoonstelling in het Lampenmuseum in Geel, en in Heist-op-den-Berg wordt teruggeblikt op 150 jaar spoorweggeschiedenis.
Limburg
In As toont museum 't Mieleke een schaalmodel van het Kolenspoor en stelt de familie Langers zijn unieke collectie Lanz-Bulldogtractoren open. De familie Peumans in Riemst toont antieke landbouwwerktuigen en stationaire motoren uit de hele wereld, en ook in het Landbouwmuseum De Nostalgie in Uikhoven worden motoren en ander erfgoed uit privécollecties getoond. Op het circuit van Zolder wordt de evolutie in de snelheidsmeting gereconstrueerd. Liefhebbers van kunstambachten kunnen terecht in Atelier Vanduca in Hoeselt, waar je alles te weten komt over vergulden en meubelrestauratie. In het Mijnmuseum in Beringen vertellen mijnwerkers uit alle windstreken hun verhaal, en is er aandacht voor de Russische krijgsgevangenen die tijdens WO II verplicht tewerkgesteld werden. In Paal krijg je aan de hand van een tentoonstelling en een publicatie een historisch overzicht van de vele Paalse beroepen. In Sint-Truiden presenteert Kant in Vlaanderen een groot Gesamtkunstwerk, vervaardigd met diverse textiele technieken.
Oost-Vlaanderen
In Lede opent de constateurfabriek La Lédoise speciaal voor Erfgoeddag opnieuw de deuren. Honderden constateurs vonden vanuit Lede hun weg naar duivenliefhebbers wereldwijd. Ook de faam van sommige fabrieken in Ninove reikte tot ver buiten de grenzen. Je komt er meer over te weten op de tentoonstelling 'Van lampenblazers tot tabaksplanters'. Een gegidste wandeling gaat op zoek naar de rafels van de verdwenen tabaks- en lampenindustrie. In Zulte zijn er doorlopend rondleidingen in de ambachtelijke leerlooierij Altan en in Gent kun je de unieke collectie schrijfmachines van Willem Frederik Hermans bewonderen. In Baasrode illustreert het Scheepvaartmuseum de grenzeloosheid van de scheepsbouw, en focust de vzw Stoomtrein Dendermonde-Puurs op Belgisch spoorwegmateriaal in het buitenland. Nog meer mobiliteit in het station van Merelbeke, met een expo over de geschiedenis van de ijzeren weg, en in Temse, waar Op Stoapel de internationale vaarroutes van de Boelschepen reconstrueert.
Vlaams-Brabant & Brussel
Volkssterrenwacht Mira in Grimbergen organiseert een lezing over de historiek van het sterrenkundig onderzoek. In Bertem is er een tentoonstelling over de vroegere tramlijnen in de gemeente. In Brussel kun je in de Koninklijke Bibliotheek van België met een linogravure je eigen kaart van de stad afdrukken. In de Academie voor Beeldende Kunsten in Anderlecht zetten zeven afdelingen rond kunstambachten hun deuren open, en in de Bibliotheca Wittockiana in Sint-Pieters-Woluwe brengt Vormingplus de kunst van het boekbinden weer tot leven.
West-Vlaanderen
In Brugge toont Eucora vzw hoe internationaal de erfgoedzorg in de praktijk is geworden. De kennis om bepaalde technieken te blijven doorgeven, komt nu immers vaak van ver over de grenzen. Nog in Brugge ontdek je het verhaal van de opgang en de neergang van de brouwerijen, waaronder de 'Aigle Belgica'. Tijdens een lezing schetst Marc Ryckaert de geschiedenis van de Brugse zeehaven. Aan de hand van oude zeekaarten kom je in Blankenberge dan weer alles te weten over de grenzen van de visserij. In museum Raversyde in Oostende staan authentieke verrekijkers uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog in de kijker, en in Roeselare zet het Brandweermseum zijn deuren open. In Woonzorgcentrum Ter Linde in Gits vertellen bewoners over de tijd van de seizoensarbeid in Frankrijk, en in Ledegem kun je naar een theatervoorstelling over de grensarbeiders. In Izegem ten slotte maak je kennis met het grenzeloze vakmanschap van Pierre Vangroenweghe, in zijn privémuseum rond houtbewerking.
Op Erfgoeddag zet de Koninklijke Unie van de Belgische Zendamateurs het gebruik van de morsecode als immaterieel erfgoed in de kijker. Op negen plaatsen in Vlaanderen worden activiteiten georganiseerd.
Deze lijst is uiteraard slechts een (subjectieve) selectie uit de honderden activiteiten tijdens Erfgoeddag op 27 april (10u-18u). Veel meer activiteiten en alle praktische informatie vind je op www.erfgoeddag.be.