Over steenkool, verwarming en industrialisering

Waarom behoort België tot een van de eerste landen op het Europese vasteland die een industriële omwenteling hebben gekend? En waarom duurde het in de Noordelijke Nederlanden tot de tweede helft van de 19de eeuw vooraleer een gelijkaardige industrialisering plaatsvond? Deze centrale vragen vormen de rode draad van een nieuw doctoraatsproject dat wordt uitgevoerd door Wout Saelens aan de Universiteit Antwerpen en de Vrije Universiteit Brussel.

Naar de industriële revolutie in de Lage Landen is al veel onderzoek gebeurd, maar deze studie wil via een analyse van de energieconsumptie in huishoudens (1600-1850) een nieuw licht werpen op het gebruik van fossiele brandstoffen als een van de basisvoorwaarden voor de industrialisering in de 19de eeuw. Gent en Leiden staan als cases centraal. Gent behoorde bij de eerste geïndustrialiseerde steden op het vasteland. Steenkool was er als energiebron courant geworden, terwijl Leiden enerzijds veel later was met de industralisering en anderzijds veel langer gebruik heeft gemaakt van turf als energiebron.

Naast boedelinventarissen, die een overzicht geven van de bezittingen van een gezin, zal de studie gebruik maken van huishoudrekeningen en -boekjes, prijsstatistieken, brevetten en ontwerpen van onder meer huishoudelijke verwarming en verlichting, en iconografisch materiaal.

Het onderzoeksproject 'Private energy consumption before and during the early industrial revolution: Belgium and The Netherlands in comparative perspective (1600-1850)' loopt nog tot 2020. De vorderingen kunnen gevolgd worden op de facebookpagina van het Centrum voor Stadsgeschiedenis van de UAntwerpen.