Productiemateriaal cementrustiek deels gered bij afbraak loodsen in Westmeerbeek

In Westmeerbeek (Hulshout) werden vorige week de loodsen bij de zgn. 'Villa Janssens' gesloopt. In deze loodsen bevond zich nog een grote hoeveelheid materiaal dat afkomstig was van de productie van ornamenten in cementrustiek door de firma 'Decor'. Dankzij een samenwerking tussen het gemeentebestuur en ETWIE kon een deel van het materiaal gered worden.

Westmeerbeek vormde in de eerste helft van de 20ste eeuw zowat het 'mekka van de rotseerkunst' in Vlaanderen. In het dorp concurreerden verschillende bedrijfjes met elkaar als 'specialisten in kunstbeton'. Frans Janssens bouwde zijn bedrijf 'Decor' uit in en rond de 'Villa Janssens', die vlak voor de Eerste Wereldoorlog werd gebouwd. Vanaf de jaren 1960 was de bloeiperiode van de cementrustiek echter voorbij. De villa werd nog tot in 1983 bewoond, maar de laatste jaren stond het gebouw leeg. Zowel de villa als de loodsen geraakten ernstig in verval.

Naar aanleiding van de plannen om de vervallen loodsen af te breken, nam het gemeentebestuur van Hulshout begin juli contact op met ETWIE. Aangezien de afbraak van de loodsen op zeer korte termijn gepland was, was het nog aanwezige materiaal acuut bedreigd. Het ging daarbij voornamelijk om grote hoeveelheden gipsen mallen, aangevuld met een beperkt aantal werktuigen en andere kleine objecten. Het materiaal bevond zich over het algemeen in een erg slechte en fragmentaire toestand. Omwille van het unieke karakter van het ensemble werd evenwel besloten om een deel van het materiaal te redden.

Wegens tijdsgebrek en praktische bezwaren kon jammer genoeg slechts een beperkt deel van het materiaal bewaard worden. ETWIE maakte in augustus een zo representatief mogelijke selectie van te bewaren mallen en objecten, die door het gemeentepersoneel vervolgens uit de loodsen werden verwijderd. Tegelijk vond een beperkte registratie van het materiaal plaats.

Het dossier toonde nogmaals de specifieke uitdagingen van het technisch en industrieel erfgoed aan. Vaak gaat het hierbij immers om zeer omvangrijke objecten met weinig esthethische waarde, waarvoor moeilijk een passende nieuwe bestemming kan worden gevonden. Ook in dit dossier is het nog onduidelijk wat er op lange termijn met het bewaarde materiaal zal gebeuren.

Referentie: Glenn Geeraerts, Een eeuw kunstbeton uit Westmeerbeek. Over de familie Janssens en andere Kempense rotsenbouwers, Mededelingenblad van Heemkring Averbode vzw, 38-3 (2012), 13-35.