Spoorwegen in België tijdens de Grote Oorlog

Tijdens de Eerste Wereldoorlog speelde de trein voor het eerst een hoofdrol in een grootschalig gewapend conflict, zowel voor de geallieerden als voor de Duitsers. Het nieuwe boek 'Bestemming front' gaat voor het eerst in op het gebruik van spoorwegen in België aan beide zijden van het front.

De logistieke inspanning om mensen en middelen te verplaatsen, is een vergeten aspect van WO I. De mobilisatie van het Belgische leger, het troepentransport en de bevoorrading van de strijdende partijen legden nochtans een bijzonder zware druk op het spoorwegsysteem. Het transportmiddel dat in de 19de eeuw geroemd werd als instrument om volkeren dichter bij elkaar te brengen, werd onontbeerlijk voor de bevoorrading van de stellingenoorlog. Maar hoe verloopt de samenwerking tussen de spoorwegen en het leger? En wat als ook andere legers onze spoorwegen gaan gebruiken?

Bij het begin van WO I telden de spoorwegen 80.000 werknemers. Daarmee vormden ze de grootste onderneming van België. In de rangen van de spoormannen vielen uiteindelijk meer dan 2000 slachtoffers. De schade die de oorlog aanrichtte, was enorm: van de 4300 kilometer spoorlijnen was 1500 kilometer vernietigd of onbruikbaar. Bijna 400 bruggen lagen in puin en de grootste rangeerstations waren buiten dienst. Er bleven slechts 1700 van de 4730 locomotieven over, het aantal rijtuigen was van 8129 teruggevallen tot 1068 en het aantal goederenwagens van 94700 tot 33300.

In 'Bestemming front' zetten Bart Van der Herten, Paul Van Heesvelde en Michelangelo van Meerten dit stukje onbeschreven verleden van de Belgische spoorwegen uitgebreid voor het voetlicht, vertrekkend vanuit de ontwikkelingen in de 19de eeuw. Ook de nadagen van de oorlog komen in het boek in beeld, net als de wijze waarop het spoornet tijdens de naoorlogse periode geleidelijk werd hersteld.

Het boek is rijkelijk geïllustreerd met historische foto's en oude postkaarten, voornamelijk uit de collectie van Paul Pastiels. Daarnaast tonen actuele foto's de relicten die door de spoorwegen en de oorlog zijn achtergelaten. Fotograaf Philippe Debeerst ging op zoek naar die laatste getuigen in het landschap, waarvan sommige nog amper herkenbaar zijn als spoorwegsite.

'Bestemming front. Spoorwegen in België tijdens de Grote Oorlog' is verschenen bij Uitgeverij Lannoo. Het boek telt 146 pagina's en kost 24,99 euro.