Universiteitsmusea: de brug tussen wetenschap en publiek

Het publiek dat universiteitsmusea en -collecties bezoekt, is over het algemeen nog vrij beperkt. Zelfs onderzoekers, professoren en studenten vinden met moeite de weg ernaartoe. De conferentie Les musées universitaires & leurs publics, die doorging van 5 tot 7 november 2019, ging dieper in op de redenen waarom het aantrekken van publiek zo moeilijk is en hoe daar verandering in kan gebracht worden. In de talrijke lezingen kwamen heel wat case studies van verschillende musea als best practices aan bod.

Plaats voor opleiding én demonstratie

Is het universiteitsmuseum een plaats voor opleiding en voor demonstratie van onderzoek? Het Universiteitsmuseum in Utrecht wil alvast de samenleving meer bij de wetenschap betrekken én omgekeerd. Ze gaan met hun renovatie (2020-2022) voluit richting 'research museum', waar de bezoeker betrokken wordt in het wetenschappelijke proces. Dat gaat dus een stap verder dan een museum dat de resultaten van wetenschappelijk onderzoek louter tentoonstelt.

Ook Musée L uit Louvain-La-Neuve wil een aangename plek creëren voor studenten en andere bezoekers. Met 'Stic Jam' toonden ze alvast aan dat een museum ook een speelterrein kan zijn. Interdisciplinariteit stond in het project centraal en masterstudenten werden aangemoedigd om een digitale innovatie te ontwikkelen die voor het museum bruikbaar zou zijn. Resultaat: heel wat vernieuwende tools (en apps)!

In The Viking Ship Museum in Oslo gaan film en onderzoek hand in hand. Zo komt men tot een geheel dat de historiek brengt op een manier die aantrekkelijk is voor de bezoeker. De originele vikingschepen uit de collectie komen in film beter tot hun recht en onderzoek wordt op een leuke manier gecommuniceerd naar het brede publiek.

Marketing

Wat met de marketing van het universiteitsmuseum? Kan het museum een mogelijk uithangbord zijn voor de universiteit in z'n geheel? Een museum hoeft immers niet alleen objecten tentoon te stellen. Er is ook ruimte om aan onderzoek te doen, laboruimte voor professoren en studenten, het biedt een inspirerende omgeving voor lessen... Het museum kan studenten ook belangrijke skills bijbrengen: hoe werkt museografie, hoe zitten communicatie en promotie in elkaar, hoe werkt een museum samen met onderzoekers of hoe krijgt een reizende tentoonstelling vorm?

Universiteiten in Europa zijn enerzijds wel druk in de weer met internationalisatie en hebben daarom ook Engelstalige websites. Een universiteitsmuseum biedt anderzijds een mooi platform om met onderzoeksresultaten naar buiten te komen. Van die universiteitsmusea heeft echter slechts de helft ook een Engelstalige website.

Bovendien is de doelgroep van het museum niet altijd duidelijk bepaald, en laat dat nu wel belangrijk zijn: de identificatie van het doelpubliek. Zijn het studenten? Onderzoekers? Het brede publiek? Wie wil je als universiteit en universiteitsmuseum engageren? Dat is een vraag die moet beantwoord worden.

Conclusie: een universiteitsmuseum zou zeker een uithangbord van de universiteit kunnen en moeten zijn. Het museum vormt immers een waardevolle brug tussen onderzoek, wetenschap en het bredere publiek.