Verfrecepten uit het TextielMuseum

Meer dan 50 vrijwilligers deden onderzoek naar handgeschreven verfreceptenboeken uit de bibliotheek van het TextielMuseum in Tilburg (NL). Deze receptenboeken voor het verven van wol komen uit het 19e-eeuwse Tilburg en geven kleur aan het verleden.

De manuscripten

De recepten zijn met de hand geschreven in schriften en boeken. Soms werden er stalen geverfd textiel - losse wol of geweven - toegevoegd aan het manuscript. In het project onderzocht het museum wie deze manuscripten maakten. Voor welk bedrijf schreven zij hun aantekeningen op in een schrift of boekje? De manuscripten zijn gerestaureerd met het oog op hun behoud voor de toekomst. Ook het restauratieproces gaf nieuwe inzichten in de manuscripten, bijvoorbeeld in het gebruik van papier en de inventiviteit bij de informatieoverdracht door tekst, opmaak en toevoeging van stalen.

Verfrecepten uitproberen

Om te ervaren wat het betekende om verver te zijn in de 19e eeuw, gebruikte het museum de verfrecepten om opnieuw te verven. Geven de recepten voldoende informatie om wol een mooie kleur te geven? Hoeveel verfervaring heb je nodig om met de recepten tot een mooi resultaat te komen? Maakt het verschil of je kraanwater of regenwater gebruikt? Kunnen we begrijpen waarom er verschillende kleuren ontstaan? Welke informatie ontbreekt in het recept?

Trans-Atlantische connectie

De verfreceptenboeken laten zien hoe Tilburg verbonden was met overzeese gebieden. De natuurlijke kleurstoffen kwamen van over de hele wereld – vaak uit Europese koloniën. Neem cochenille uit Mexico, korstmossen van de Canarische eilanden, verschillende verfhouten uit Latijns-Amerika en indigo uit – onder andere – het zuiden van de Verenigde Staten van Amerika, Indonesië en Suriname.

Tentoonstelling

De uitkomsten van het project Verfrecepten zijn te zien als onderdeel van de tentoonstelling Kleurstof in het TextielMuseum tot en met 2 oktober 2022. Daar worden vijf manuscripten getoond uit deze bijzondere verzameling en de resultaten van het uitproberen van de recepten en het onderzoek naar de Trans-Atlantische connecties.

Digitaal

De manuscripten en de transcripties zijn op aanvraag digitaal in te zien via de bibliotheek: bibliotheek@textielmuseum.nl.