contact
MyEtwie
In de kijker

Verslag International Conference of Mining and Underground Museums

Gepubliceerd op 18/01/2019
Categorie
dag_1-indrukwekkende_foto_van_eerste_locatie

Van maandag 19 november 2018 tot donderdag 22 november 2018 vond in Wieliczka and Bochnia Royal Salt Mines in Polen de International Conference of Mining and Underground Museums plaats. Leen Roels en Leen Gos van Erfgoedcel Mijn-Erfgoed vertegenwoordigden, samen met Jos Hermans (erfgoedambtenaar van de gemeente Maasmechelen) de Belgisch-Limburgse Mijnstreek. Beide Poolse zoutmijnsites, ook gekend onder de gezamenlijke naam “Cracow Salt Mines”, zijn erkend als UNESCO werelderfgoed. Zij brachten volgend verslag mee.

Aanleiding van deze deelname was de ontmoeting met één van de stafmedewerkers van de Wieliczka Salt Mine in april 2018, tijdens het First European Mining Heritage Weekend, georganiseerd door het VVIA in samenwerking met de Erfgoedcel Mijn-Erfgoed, Mijnmuseum Beringen en Monumentenzorg Beringen. Het weekend vond toen plaats op de mijnsite van Beringen.

De eerste twee dagen van het congres vonden plaats in de ondergrondse conferentiefaciliteiten van Wieliczka Salt Mine.

Dag 1

De eerste dag werd plechtig geopend met de uitvoering van de Radetzkymars van Johann Strauss, gevolgd door toespraken van Poolse en internationale hoogwaardigheidsbekleders. Zo nam o.a. Suay Aksoy (ICOM) het woord, die de nadruk legde op de sociale en maatschappelijke relevantie van musea in de 21e eeuw.

Daarna ging de eerste sessie van start, waarin verschillende sprekers van de Wieliczka en Bochnia Salt Mines het woord namen over de geschiedenis van beide sites, over de vroege start van toeristische ontsluiting en over de erkenning als UNESCO werelderfgoed; in 1978 voor Wielizcka en in 2003 voor de zoutmijn van Bochnia. Na de (uitgebreide) lunch, ging de tweede sessie van start waarin de legale, financiële en organisatorische aspecten van het runnen van ondergrondse mijnmusea aan bod kwamen. Vooraleer het dagprogramma werd afgesloten, werden de posters van de deelnemende partners en hun sites voorgesteld.

(Foto van de poster van Mijn-Erfgoed)

Dag 2

De tweede dag van het congres stond volledig in het teken van de bescherming, het behoud, het laten heropleven en de onderzoeksproblematiek die verbonden is aan ondergrondse gangen. Gezien er in België geen ondergrondse mijnbeleving meer is, waren deze topics minder relevant voor onze werking. Vooraleer het avondprogramma startte, kregen we een uitgebreide gegidste rondleiding in de mijngangen van Wielizcka, waar we o.a. erg onder de indruk waren van de ondergrondse Saint-Kinga Chapel. Deze "kapel” is een indrukwekkende ruimte ter grootte van een kathedraal, die zich 101 meter onder de grond bevindt, en vertegenwoordigt de trots van de Wielizcka mijnwerkers.

Dag 3

Dag drie vond plaats in de ondergrondse faciliteiten van de Bochnia Salt Mine. Deze derde dag startte met enkele interessante open vragen die opgeworpen werden door moderator Prof. Roger Burt van Exeter University (UK), o.a. betreffende de verwachtingen van bezoekers aan mijnmusea. Ook werden boeiende cases toegelicht door Dr. Siegfried Müller van het Bergbaumuseum Bochum (DE) en Carsten Grammes van de Erlebnisbergwerk Velsen (DE). Allemaal aanraders om in de nabije toekomst van dichtbij te gaan ervaren. Na de lunch werd dieper ingegaan op de educatieve rol van mijnmusea en werd bekeken hoe ze functioneren in wisselwerking met lokale gemeenschappen. Als laatste spreker van deze sessie, brachten wij een lezing over de geschiedenis van de Limburgse Mijnstreek en over de (educatieve) werking van Erfgoedcel Mijn-Erfgoed met bijzondere focus op de sterke betrokkenheid én participatie van de lokale erfgoedgemeenschappen bij de uitwerking van onze projecten. Tijdens onze presentatie duidden we op de dubbele inbedding van de Erfgoedcel; onze sterkte schuilt namelijk in de actieve rol die we opnemen op zowel lokaal niveau als in een groter Vlaams netwerk, waar ETWIE een belangrijke partner is.

Het dagprogramma werd afgesloten met een uitgebreid gegidst bezoek, ditmaal aan de zoutmijn van Bochnia. Tijdens dit bezoek werden de museale en toeristische verschillen tussen beide erkende sites duidelijk.

Dag 4

De vierde en tevens laatste dag vond plaats in het Saltworks Castle van Wielizcka. Tijdens het ochtendprogramma werden enkele inspirerende voorbeelden gegeven van mijnen die als eventlocaties of als ‘adventure mine’ werden uitgebouwd. Het spanningsveld tussen bescherming van het erfgoed enerzijds en toeristische ontsluiting en het stimuleren van beleving anderzijds kwamen uitgebreid aan bod.

De dag, en tevens het congres, werd afgesloten met een bezoek aan de Graduation Tower, de bovengrondse faciliteiten van de zoutmijn en een deel van het spa resort (dat we helaas hebben moeten missen om tijdig onze vlucht te kunnen halen).

Het motto van het congres was “Let’s meet and share our experiences!”. Dit klinkt eenvoudig en een open deur als het over een dergelijk event gaat. Maar toegegeven, dit is precies wat er gebeurd is. Heel wat Europese landen waren vertegenwoordigd, verschillende types van mijnen kwamen in de lezingen aan bod: zoutmijn, bruinkoolmijn, steenkoolmijn, ijzermijn… Sommige sites waren al werelderfgoed, terwijl andere nog maar net begonnen waren met onderzoeken op welke wijze het erfgoed zo goed mogelijk kan bewaard blijven en hoe publiekswerking zou kunnen uitgebouwd worden. Het aanwezige publiek was een interessante mengeling van onderzoekers, (toeristisch) uitbaters van mijnen, vrijwilligers, overheidspersoneel en vertegenwoordigers van UNESCO, The European Network of Coal Mining Museums en ERIH (European Route of Industrial Heritage). De deelnemers en sprekers kwamen uit Noorwegen, Zweden, Italië, Duitsland, Frankrijk, Hongarije, Zwitserland, Roemenië, Slovenië, Polen, Kroatië, Groot-Brittannië… en ook de Verenigde Staten en Rusland waren vertegenwoordigd.

Het programma van het congres zat erg goed in elkaar, er was een perfecte mix van inhoud, plaatsbezoeken en informele netwerkmomenten. We hebben uitgebreid kunnen genieten van de Poolse gastronomie, alsook van het Poolse immaterieel erfgoed tijdens de pauze- en avondactiviteiten.

The Cracow Salt Mines lieten een reportage maken, die door middel van mooie beelden en getuigenissen van organisatoren en deelnemers een vrij volledig beeld geeft van de 4-daagse conferentie. Je kan de reportage hier bekijken.

Gastverslag van Leen Gos en Leen Roels