Wetenschap als roeping: een geschiedenis van de Leuvense faculteit voor wetenschappen

De faculteit Wetenschappen van de KU Leuven viert dit jaar zijn 200-jarig bestaan. Naar aanleiding van deze verjaardag publiceerde prof. Geert Vanpaemel een boek over de geschiedenis van de faculteit.

Horen de natuurwetenschappen thuis aan een universiteit? Van bij haar oprichting in 1817 heeft de Leuvense faculteit voor wetenschappen moeten strijden om haar bestaan te rechtvaardigen. Daarbij moest ze steeds opnieuw het juiste evenwicht vinden tussen katholieke propaganda, maatschappelijk nut en zuivere wetenschap. Het boek 'Wetenschap als roeping' vertelt het boeiende verhaal van de faculteit en haar steeds wisselende relatie tot universiteit en maatschappij.

Lange tijd bestond er geen specifieke beroepsgroep waarvoor wetenschappelijke studies vereist waren. Wie zich aan wetenschap wilde wijden, deed dat dan ook voornamelijk uit idealisme. De Leuvense faculteit voor wetenschappen, die in de beginfase slechts een handvol hoogleraren telde, fungeerde vooral als een voorbereidend instituut voor de artsen- en de ingenieursopleiding.

Pas op het einde van de 19de eeuw slaagde de faculteit erin het roer in eigen handen te nemen. Een nieuw wetenschapsethos deed toen zijn intrede: hoogleraren moesten voortaan een heuse onderzoeksloopbaan uitbouwen, de esprit scientifique bij de studenten aanwakkeren en doctorandi begeleiden. In de eerste helft van de 20ste eeuw kwam daar ook het (financiële) management van laboratoria bij. Na de Tweede Wereldoorlog deed het tijdperk van de Big Science zijn intrede, met onder meer de bouw van een cyclotron en de introductie van de eerste computers.

Geert Vanpaemel, wiens eigen ouders overigens een rol spelen in het boek, is hoogleraar wetenschapsgeschiedenis aan de KU Leuven, en voorzitter van de Commissie Academisch Erfgoed van de universiteit. Hij is ook bestuurslid van ETWIE.

Het boek 'Wetenschap als roeping. Een geschiedenis van de Leuvense faculteit voor wetenschappen' verscheen bij Universitaire Pers Leuven. Het boek telt 208 pagina's en kost 25 euro. Een korte geschiedenis van de faculteit Wetenschappen is te vinden op wet.kuleuven.be. Op zondag 20 mei organiseert de faculteit een opendeurdag.

Foto: Herman Koch (KU Leuven, Universiteitsarchief)