Gas
HoofdthemaHistoriek
Gas wordt als energiebron gebruikt. Er zijn verschillende soorten, samenstellingen en toepassingsgebieden. In het kielzog van de industriële revolutie aan het begin van de 19eeeuw maakte het lichtgas zijn opwachting. Door de ontgassing van steenkool in een luchtdichte omgeving kwam er immers een vluchtig en brandbaar gas vrij, dat voldoende licht gaf voor verlichting. In Europa was Brussel de eerste stad met openbare straatverlichting, aangeleverd door Compagnie Meeus.
Voor particulieren waren het eerst winkeliers en caféhouders die het eerst zich aansloten, tot de olielampen helemaal verdrongen werden. In vele steden verrezen gashouders waar de gasfabrieken overdag het gas dat ze produceren opslaan als buffer voor wanneer het verbruik s'avonds stijgt als de verlichting overal aangaat. Aardgas speelt sinds het midden van de 20eeeuw ook een belangrijke rol bij onze warmtevoorziening. Deze fossiele brandstof wordt uit diepe aardlagen gewonnen en bestaat voornamelijk uit methaan.
Erfgoed
De OVAM inventariseerde in 2011 alle oude gassites in Vlaanderen en bouwde zo een lijst op van 122 sites. Tegen 2022 zouden alle noodzakelijke saneringen opgestart moeten zijn.Er gebeurt echter geen screening van eventuele erfgoedwaarden bij saneringsoperaties, zoals bij een Omgevingsvergunning of een Milieueffectenrapport. Dat was bijvoorbeeld het geval bij de sanering van de gronden voor het stadsvernieuwingsproject de Krook in Gent. De restanten van de oudste (private) steenkoolgasfabriekin Vlaanderen werden er zonder bouwhistorisch en -archeologisch onderzoek verwijderd.
Zo verdwenen ook de sporen van één van de eerste ovens voor de productie van vuurvaste stenen. Van de site van de in 1880 opgerichte Gasmaatschappij van Gent zijn twee gashouders bewaard gebleven, in het kader van het vastgoedproject Tondelier.Ondertussen gaat de sanering van andere stadsgasfabrieken in Vlaanderen verder en worden die industrieel-archeologisch niet onderzocht. Alleen de straatnaamgeving geeft in vele Vlaamse steden en dorpen nog aan dat er ooit een gasfabriek of gasklok(ken) aanwezig waren, bijvoorbeeld de Gasmeterlaan in Gent of de Gazometerstraat in Sint-Truiden.
Actoren
Wie weet iets?
Verwante publicaties
| Titel | Auteur | Jaar | |
|---|---|---|---|
| 150 jaar stadsgas te Leuven. Een episode uit de geschiedenis van de Belgische energiesector | Vincent DUCHENE | 1995 | Bekijk de publicatie |
| De stedelijke gasfabriek te Dendermonde (1857-1907) | A. STROOBANTS | 1989 | Bekijk de publicatie |
| Een mensenleven gasgeschiedenis in Diest: 1906-1992 | Dimitri WIJNS | 1993 | Bekijk de publicatie |
Locaties
Verwante gemeentes
