contact
MyEtwie
In de kijker

Brandweererfgoed in Vlaanderen gewaardeerd: deel 4 - conclusies

Gepubliceerd op 17/12/2019
brandweermuseum_aalst_2
Foto: Brandweermuseum Aalst, beeld ETWIE

In 2019 heeft ETWIE, in samenwerking met diverse partners, een project uitgevoerd rond de waardering van het brandweererfgoed in Vlaanderen. De resultaten zijn gebundeld in een toegankelijk verslag (naar beneden scrollen) waar we graag de belangrijkste resultaten uit voorstellen. In dit vierde en laatste deel gaan we dieper in op de conclusies van het project.

Collectie Aalst

Als conclusie kwam uit de waardering naar voor dat het Brandweermuseum Aalst een grote en diverse collectie beheert als gevolg van het brede verzamelen de afgelopen decennia. Het zwaartepunt van de collectie ligt op de periode na 1945 en vertelt vanaf dan het verhaal van de Belgische civiele brandweer. De meest herkenbare deelcollecties, bovengrondse hydranten en herkenning, brandblusapparaten en de wagens, hadden de grootste belevingswaarde en sprongen ook het meeste in het oog.

De hoeveelheid en verscheidenheid aan materiaal maakt dat er zich enerzijds een groot potentieel bevindt in alle deelcollecties. Anderzijds is de hoeveelheid ook een struikelblok en obstakel voor bezoekers om zich te verdiepen in de deelcollecties.

Een samenvatting van de toegekende waarden in het Brandweermuseum Aalst:

- Toestand: hoog
- Herkomst: matig
- Verwerving: laag (ontwikkelingspotentieel)
- Zeldzaamheid: hoog
- Historisch: matig / hoog
- Artistiek: laag
- Informatief: matig
- Maatschappelijk: hoog
- Beleving: hoog (ontwikkelingspotentieel)
- Educatief: laag (ontwikkelingspotentieel)
- Economisch: laag

Op basis van de waardering werden een aantal praktische en realiseerbare aanbevelingen geformuleerd die zowel betrekking hebben op de wagens als op de deelcollecties met klein materiaal.

- Het verhaal van de geschiedenis van de brandweer moet men kunnen vertellen aan de hand van een kleiner aantal objecten: de highlights per deelcollectie. Dit maakt het ook mogelijk om kortere rondleidingen te geven of in een rondleiding een thematisch verhaal te vertellen (WOII, brand L’Innovation, etc.). Door de objecten en de wagens ademruimte te geven, wordt er gewonnen aan een kwalitatieve opstelling;

- Het gebrek aan informatie bij de objecten en deelcollecties zelf maakt het museum quasi onbezoekbaar voor een individuele bezoeker. Door toevoeging van een korte inleiding per deelcollectie, zoals neergeschreven na de rondleiding, kan een bezoeker zelf op verkenning gaan in het museum;

- Een opstelling met een wagen, een pop met uniform en een ketting van het materiaal dat nodig is voor het blussen van een brand maakt een interventie tastbaar voor een bezoeker en verhoogt de beleving.

Het ontwikkelingspotentieel bevindt zich voornamelijk in het aanvullen van de informatie in de inventaris. Met name gegevens over de verwerving, afkomst en een beschrijving van de huidige toestand zullen bijdragen aan een betere kennis over de collectie en helpen bij het behoud en beheer van de stukken. De informatie kan op zijn beurt bijdragen tot de ontsluiting van en het communiceren over de collectie.

Collectie Mechelen

In Mechelen bleek tijdens het projectjaar een waardering overbodig te zijn geworden en werd er tijdens de registratie- en verpakkingsweek een onderscheid gemaakt tussen de objecten die in Mechelen dienden te blijven en elders ondergebracht moesten worden. ‘Elders’ bleek op korte termijn een plaatsing in het Brandweermuseum in Aalst te zijn. De officiële overdracht is geregeld in september 2019. Op basis van de bestaande inventaris en de kennis van de vrijwilligers van het museum was het mogelijk om een onderscheid te maken tussen wat van lokaal belang was en wat niet. De situatie in Aalst nodigde uit om het andere deel van de collectie hier te herbestemmen.

Globale conclusie

Tijdens dit waarderingstraject werd het belang van sensibilisering in het veld duidelijk. De aandacht voor brandweererfgoed vergrijst mee met een ouder wordende generatie brandweerlieden. Betrokkenen in het waarderingsproject melden dat er weinig aandacht is voor de geschiedenis van de brandweer en haar erfgoed bij een jongere generatie. In nieuwe kazernes is er zelden plaats voorzien voor de bewaring van oude collecties en het tentoonstellen van het erfgoed. Klein en groter historisch materiaal werd vroeger beheerd door een aantal medewerkers van de brandweer die hier interesse in hadden en die instonden voor het beheer en de bewaring van de stukken in de kazerne. Met het verdwijnen van deze medewerkers en het plaatsgebrek in de kazernes stelt zich de vraag waar men met deze stukken naartoe moet.

Algemeen stelt zich een probleem naar plaats rond de bewaring van het groter brandweererfgoed, zoals wagens. Private verzamelaars, zoals ook de vzw achter Brandweermuseum Aalst, zijn algauw gedwongen tot de huur of koop van een grote loods of depotruimte voor de bewaring van de wagens. Financieel is dit niet voor iedereen haalbaar. Ook Brandweermuseum Aalst kampt met de problematiek van het plaatsgebrek.

Verwante gemeentes

Google Maps laden ...

  • Waardering brandweererfgoed Vlaanderen (2019)

    Lees meer