Hoe kunnen musea omgaan met menselijke resten in hun collectie?

Interessante studiedag gespot!

Heeft u als erfgoedwerker te maken met menselijke resten in de collectie? Vraagt u zich af hoe u hierover kunt communiceren met uw publiek, welke uitdagingen menselijke resten in buiten-Europese collecties meebrengen, of welke ethische overwegingen u in acht kunt nemen? Dan is deze studiedag iets voor u.

Voor welke uitdagingen staan collectiebeherende instellingen als het gaat om het verzamelen, bewaren, onderzoeken en tentoonstellen van (delen van) menselijke individuen? Op dinsdag 24 oktober organiseren FARO en GUM - het Gents Universiteitsmuseum een studiedag waarin we samen met u een blik werpen op deze collecties en de uitdagingen.

Recente onderzoeken zoals HOME (Human Remains Origins Multidisciplinary Evaluation) en MEMOR toonden aan dat er ook in Belgische collecties (delen van) menselijke individuen zijn ondergebracht. Enkele bevindingen:

• Momenteel zitten er minimaal 30.000 archeologische menselijke resten in 56 collecties in België. Zowel musea als universiteiten beheren collecties met menselijke resten, en ze zijn ook te vinden in particuliere collecties.

• Het gaat hierbij om resten uit uiteenlopende geografische oorsprongen, perioden en verzamelcontexten.

• De meerderheid van deze resten komen uit België zelf.

• De 56 collecties kenmerken zich door een grote diversiteit: schedels, archeologische collecties van mummies, religieuze relikwieën, verbrande beenderen, schrompelkoppen en talrijke uit menselijke resten samengestelde artefacten (muziekinstrumenten, ceremoniële hoofdtooien, enz.).

Deze collecties roepen vraagtekens op:

• Moeten ze bewaard blijven?

• Welke relevantie hebben ze vandaag nog?

• Verdienen deze menselijke overblijfselen een specifiek statuut?

• Is een specifieke behandeling noodzakelijk?

• Wat doen we met menselijke resten waarvoor deze personen nooit instemming gaven?

• Bestaat er een ethisch kader voor het tentoonstellen van personen?

• Hoe communiceren we over deze aanwezigheid naar een breed publiek?

Belangrijke kanttekening: medische collecties, aangelegd in het kader van onderzoek en onderwijs, werden in de HOME- en MEMOR-onderzoeken buiten beschouwing gelaten. Echter, verschillende Belgische universiteiten en wetenschappelijke instellingen bewaren collecties met menselijke resten, al dan niet met instemming van de persoon zelf en/of hun nakomelingen.

De studiedag vindt plaats in het GUM - Gents Universiteitsmuseum op dinsdag 24 oktober 2023 van 9u tot 16u. Deelname kost €75 of €55, de organisatie gebeurt door het GUM en FARO.

Programma en inschrijven: https://faro.be/kalender/hoe-kunnen-musea-omgaan-met-menselijke-resten-hun-collecties