contact
MyEtwie
In de kijker

Minister Jambon keurt asbestproject goed!

Gepubliceerd op 25/02/2020
asbestos_cooking_mats_heat_spreaders_from_the_1960s


Minister voor Cultuur Jan Jambon heeft het licht op groen gezet voor een grootschalig ETWIE-project rond gevaarlijk erfgoed. Inzet van het project: meewerken aan het asbestveilig maken van de cultureel-erfgoedsector. Een breed partnerverband bestaande uit ETWIE, FARO en OVAM, met maar liefst tien musea, twee studiebureaus en de Universiteit Antwerpen zet de schouders onder dit project.

Gevaarlijk erfgoed?

Hoe kunnen we op een verantwoorde manier omgaan met gevaarlijk erfgoed, en meer bepaald asbest, in de cultureel-erfgoedsector? Dat is de vraag waar dit project een antwoord op wil bieden.

Van een wondermiddel tot een genadeloze doder… Asbest is in ons land veelvuldig gebruikt in allerlei toepassingen. Studiebureaus ontdekken geregeld nog nieuwe toepassingen: de teller staat ondertussen op 3500 asbesttoepassingen, voornamelijk gelinkt aan de bouwsector. Sinds 1998 is het verboden om asbesthoudende materialen te produceren, te verhandelen of te hergebruiken. De stof is zeer kankerverwekkend: bij inademing van de fijne vezels kunnen verschillende ongeneeslijke ziektes, na een incubatieperiode van 30 jaar, zich manifesteren. De burger kreeg vroeger de boodschap dat asbesthoudende materialen ongevaarlijk zijn wanneer we hen niet bewerken en de vezels dus niet vrij kunnen komen. Sinds een aantal jaren treedt echter een nieuwe problematiek op: verwering. VITO voerde in opdracht van de Openbare Vlaamse AfvalstoffenMaatschappij OVAM hierover een studie uit. Daaruit blijkt dat door onder meer veroudering het bindmiddel slijt en asbestvezels opnieuw vrijkomen.

Het verbod wil niet zeggen dat asbesttoepassingen niet meer bestaan. OVAM schat dat er nog meer dan 2 miljoen ton asbest in omloop is. Musea verzamelen natuurlijk niet gericht asbest, maar door de diversiteit aan toepassingen is asbest ook terug te vinden in collecties. Denk maar aan textiel, strijkijzers, filters, stoommachines, isolatie, asbestpapier en -karton, kunstwerken…. En hier draait dit project om: asbestveilig werken moet ook verankerd worden in de sector. Dit project wil minder bekende asbesttoepassingen traceren en onderzoeken hoe we daarmee kunnen/moeten omgaan.

Waarom?

In een recent onderzoek van dr. Laura Van den Borre (VUB) is duidelijk geworden dat de publieke bewustwording rond de asbestproblematiek in België eerder aan de lage kant is. Het is een thema waar lang een taboe rond bestond en nog bestaat, niet in het minst in de regio’s waar asbestverwerkende bedrijven zorgden voor lokale tewerkstelling. Asbest is dus niet alleen gevaarlijk erfgoed, maar ook controversieel erfgoed.

De Vlaamse regering keurde in 2018 het Actieplan Asbestafbouw van OVAM goed, gericht op het ‘asbestveilig’ maken van Vlaanderen in 2040. Als cultureel-erfgoedsector mogen we de boot niet missen. We moeten zelf initiatief nemen om op een verantwoorde manier om te gaan met deze problematiek, in lijn met het beleid en met de steun van OVAM.

De cultureel-erfgoedsector bewust maken van de problematiek, en voldoende instrumenten aanreiken om met de problematiek om te gaan: dat vormt de kern van het project dat dit en volgend jaar uitgevoerd zal worden. Hou onze website en communicatiekanalen in de gaten voor meer informatie over dit project!