Stokerij Van Damme in Balegem zet haar deuren open
Zo'n 150 jaar geleden richtte de Balegemse landbouwer Henri De Backer op zijn vierkantshoeve een jeneverbranderij op. Anderhalve eeuw later wordt in Balegem nog steeds jenever gestookt volgens de ambachtelijke traditie. Naar aanleiding van het 150-jarig bestaan zet de unieke landbouwstokerij in februari 2013 haar deuren open voor het publiek.
Door het huwelijk van De Backers dochter ging de stokerij in 1885 over naar de familie Van Damme, met wie de Balegemse jenever van dan af verbonden zou worden. In 1898 werd de oude stokerij vervangen door een splinternieuwe stoomstokerij. Een wet uit 1896 - de 'Loi relative à la fabrication et à l'importation des alcools' - had immers het accijnsstelsel gewijzigd, wat een grondige herinrichting van de stokerijen vereiste. De stoommachine werd gebouwd door het Gentse bedrijf 'Le Phoenix', terwijl de stoomketel vervaardigd werd door de 'Chaudronnerie Louis Fassin', eveneens uit Gent. De installatie is, op enkele apparaten na, nog steeds in gebruik. Bij het onstaan van stokerij Van Damme waren er in Vlaanderen nog meer dan driehonderd landbouwstokerijen.
Tegenwoordig is Van Damme de laatste warme landbouwstokerij in de Benelux, waarbij de jenever gestookt wordt met eigen graan. Ook wordt de 'spoeling' door de stoker aan zijn runderen gevoederd. Anno 2013 wordt de Balegemse jenever nog steeds geproduceerd volgens de ambachtelijke methodes en recepten uit de 19de eeuw. Ze wordt uit graan bereid en bezit een typische moutsmaak. Omwille van het unieke karakter werd de Balegemse jenever in 1997 door de Vlaamse Gemeenschap erkend als streekbenaming van gedistilleerde dranken. In 2008 werd het product ook door de Europese gemeenschap erkend. In 2010 werd de jeneverstokerij Van Damme ook als monument beschermd. Naast de stokerij zelf werden ook de toestellen, de bijhorende hoeve, de kasseiweg en de boomgaard beschermd. Intussen kreeg een gedeelte van de vierkantshoeve een herbestemming als gastenverblijf. In de nabije toekomst willen de eigenaars ook werk maken van een eigen stokerijmuseum.
Stokerij Van Damme zet zijn deuren open voor het publiek op zaterdag 2, 9, 16 en 23 februari 2013, telkens van 14u tot 18u. Je kan genieten van rondleidingen door de stookinstallaties, en natuurlijk van een echte dreupel in de slijterij. Meer info op www.stokerijvandamme.be.
Lees meer: in het recentste nummer van TIC - Tijdschrift voor Industriële Cultuur (jaargang 29, nr. 120) verscheen een artikel van Eric Van Schoonenberghe over de stokerij Van Damme. Ook de boeken 'Jenever in de Lage Landen' (1996) en 'Alcohol tijdens de 19de eeuw. Biotechnologie in volle evolutie' (2012) van dezelfde auteur bevatten heel wat informatie over landbouwstokerijen in Vlaanderen. In het heemkundig tijdschrift 'Het Land van Rode' publiceerde Lucien De Smet in 2007-2008 een reeks artikels over de stokerij.