Restauratie van een houten staakmolen - "Windekemolen" te Scheldewindeke

Vandaag de dag staan oude gebouwen die onze steden en dorpen sieren, steeds meer in de belangstelling. Denken we maar aan de jaarlijkse open monumentendag waar steevast duizenden bezoekers op af komen. Aan deze open monumentendag is steeds een wedstrijd verbonden waar monumenten kunnen ingeschreven worden om mee te dingen naar een restauratieprijs. Dit jaar ging de hoofdprijs naar een oud stoomcentrum in Maldegem die dringend aan restauratie toe is. Deze wedstrijd is sinds kort vergezeld door de monumentenprijs, georganiseerd met medewerking van de VRT. Er is bijgevolg een heuse mediabelangstelling gegroeid ter ondersteuning van het conserveren van ons waardevolle erfgoed. Restauraties, in het bijzonder molenrestauraties, hebben echter ook een bepaalde evolutie ondergaan. Zo kan men stellen dat momenteel zowel het technisch als het esthetisch aspect van groot belang is. In de tweede helft van de negentiende eeuw was de molenaar vooral begaan met de goede werking van zijn molen en met het behalen van een maximaal rendement. Later, in de jaren vijftig en zestig, werd het esthetisch aspect dan weer belangrijker. In de jaren zeventig begon men de molen dan weer te zien als een werktuig en de molenverenigingen benadrukten het belang van een maalvaardig herstel. Daarom werden er in die periode een aantal maatregelen getroffen die leidden tot de oprichting van het RMLZ (Rijksdienst voor Monumenten- en Landschappenzorg) en de oprichting van de molenaarscursus voor vrijwillige molenaars opgericht door vzw Levende Molens en de vzw Werkgroep West-Vlaamse Molens. Vanaf 1980 werden molens gerestaureerd volgens een strakke technische beleidslijn die historisch correcte restauraties beoogde en waarbij de molenbouwers gebruik moesten maken van traditionele materialen en technieken. “Tegenwoordig beschouwt men, zoals reeds vermeld, de toestand waarin de molen verkeerde op het moment van stilvallen, als ideaal uitgangspunt voor een restauratie. Bijgevolg respecteert men bij de restauratie alle toevoegingen die de molen op dat specifieke moment had en komt men tegemoet aan het Charter van Venetië.” De richtlijnen van het Charter van Venetië werd gebruikt om het restauratiedossier van de Windekemolen op te stellen en aldus deze scriptie te verwezenlijken. Voor eender welk restauratiedossier komen zes hoekstenen aan bod. De bouwhistorische nota, de opmetingsplannen en opmetingsstaat, de diagnose nota, verantwoordingsnota, bestemmingsplan en als laatste de restauratienota. In deze scriptie kwamen vijf van deze hoekstenen aan bod. De technische en administratieve bepalingen die de restauratienota bevat werden niet behandeld. De auteurs hebben ervoor gekozen om meer nadruk te leggen op de diagnose en verantwoordingsnota. Deze nota’s vormen het belangrijkste onderdeel van het restauratiedossier. De diagnosenota omvat de beschrijving van de staat waarin de onderdelen zich bevinden. Aan de hand van deze diagnosestelling wordt er in de verantwoordingsnota verklaard wat er dient vernieuwd of hersteld te worden of wat behouden kan blijven. Dit eindwerk kan een mooie aanzet zijn om zich te verdiepen in het Vlaamse molenpatrimonium.