Collecties van de Gerechtelijke geneeskunde UGent

De collecties afkomstig van de vakgroep Gerechtelijke geneeskunde worden bewaard op verschillende locaties sinds 2015. De objecten zitten onder het beheer van het GUM, het archivalisch materiaal wordt bewaard en ontsloten door Universiteitsarchief Gent en de pathologieverslagen worden bewaard in het UZ Gent.

De deelcollectie objecten bestaat uit instrumenten uit en restanten van medicolegaal onderzoek vanaf het einde van de 19e eeuw tot 2015 (zoals een oude microscooplamp, microtomen, weegschalen, curetten, coupes van weefsels, etc.). Het gaat om relicten van oude zaken (zoals een koker met pijlen), didactisch materiaal, zoals een doos met dieren die op ontbindende lijken wordt aangetroffen, een deelcollectie schedels, didactische wandplaten uit de jaren 40 van de 20e eeuw van het voormalige militaire hospitaal in Gent.

De deelcollectie archief bestaat uit congrespapers sinds 1950, krantenartikels en andere papieren documentatie over behandelde zaken, verslagen van gerechtelijk onderzoek in de vakgroep van 1934 tot heden, een verzameling diapositieven sinds 1934 ('lantaarnplaatjes') en films die oud onderzoek documenteren of een didactische functie hadden (illustratie van autopsietechnieken, etc.), wetenschappelijke publicaties van de vakgroep van 1934 tot heden, thesissen van studenten, boeken vanaf de eerste helft van de 19e eeuw tot heden over medicolegale onderwerpen, posters van de revues van de studenten Geneeskunde. Er zijn in het archief ook foto’s van professoren en congressen aanwezig, naast tekeningen en drinkbekers die als relatiegeschenk gegeven werden bij een congres.

Gerechtelijke geneeskunde wordt sinds haar ontstaan onderwezen aan de Gentse Universiteit (1816-1817). Toen was er nog geen sprake van een aparte vakgroep. De cursus Gerechtelijke geneeskunde werd gegeven door een hoogleraar uit een andere opleiding. Samen met Luik was Gent de eerste universiteit die deze discipline aanbood. In 1885 wordt onder Charles De Visscher (die de cursus doceerde) een laboratorium voor gerechtelijke geneeskunde opgericht in Gent. In 1896 wordt De Visscher opgevolgd door Emile Van Ermengem, de ontdekker van de bacterie die de toxines produceert die botulisme veroorzaken (Bacillus botulinus, nu Clostridium botulinum).

Het laboratorium voor gerechtelijke geneeskunde was op dezelfde plek gevestigd als de huidige vakgroep. Hier werd in 1899 het Rommelaere Instituut gebouwd, waar de vakgroep sindsdien in huisde. In 1909 neemt Paul Van Durme de cursus over. Hij wordt op zijn beurt opgevolgd door F. Thomas in 1934. Onder Thomas wordt het laboratorium voorzien van een goed uitgeruste autopsiedienst. In 1938 wordt aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Universiteit in Gent een School voor Criminologie opgericht, waardoor het onderwijs in gerechtelijke geneeskunde wordt uitgebreid. In 1976 wordt de cursus Gerechtelijke Geneeskunde overgedragen aan J. Timperman, die in 1994 werd opgevolgd door Michel Piette als vakgroepvoorzitter. Het onderzoek in de vakgroep wordt gedaan in functie van justitie.

De collectie, de bibliotheek en het archief zijn ontstaan uit de activiteiten van de vakgroep Gerechtelijke Geneeskunde die begon aan het einde van de 19e eeuw. Onder de leiding van F. Thomas (1934-1976) werd de bibliotheek van de vakgroep omgevormd tot een volwaardige instelling. Het bestand met verslagen van gerechtelijke onderzoeken en de wetenschappelijke publicaties van de vakgroepmedewerkers wordt bijgehouden sinds 1934. De vakgroep zat tot 2015 in het Rommelaere instituut, met een oude en een moderne autopsiezaal. De oude werd enkel gebruikt voor uitwendige schouwingen. De vakgroep verhuisde in 2015 naar de Campus UZ.

Bij de verhuis naar een nieuwe locatie moest er plaats worden geruimd, waardoor een nieuwe bestemming voor (een deel van) het archief, de bibliotheek en de collectie voorwerpen nodig was. De objecten werden overgedragen aan het GUM - Gents Universiteitsmuseum. Het archief werd aan het Universiteitsarchief Gent overgedragen.