Pelt
Sinds 2019 vormen Overpelt en Neerpelt samen de gemeente Pelt. Pelt ligt in het noorden van de provincie Limburg.
Overpelt is de molengemeente van Noord-Limburg. Met vier watermolens en twee windmolens bezit de gemeente een uitzonderlijke rijkdom aan molens. In Overpelt stonden de alleroudste watermolens die ooit teruggevonden werden in de Belgische archieven. Al in het begin van de 8ste eeuw wordt gewag gemaakt van een molen op de Dommel.
Verder waren er in Overpelt verschillende huisbrouwerijen. De in 1858 opgerichte en heden verdwenen brouwerij van P.H. Missotten, tegenover het oude gemeentehuis, was de eerste industriële brouwerij. Aan het begin van de 20ste eeuw was ook de fabriek van fijne sigaren E. Van Duffel-Poelmans hier gevestigd. Uit de 19de eeuw dateert de jeneverstokerij op het Ho(og)bos. Ook waren er tot op het einde van de 19de eeuw enkele steenbakkerijen bedrijvig, eerder primitieve veldovens.
Tot in de tweede helft van de 19de eeuw was Overpelt een landelijke gemeente. Met het graven van het Kempens kanaal, de aanleg van de spoorlijnen Hasselt-Eindhoven en Antwerpen-Mönchen-Gladbach vatte de industrialisatie aan, die definitief opgang maakte met de oprichting van de zinkfabriek van Schulte en Cie in 1888, de tweede in rangorde in België na die van Balen, gevolgd door verdere vestigingen van non-ferro- en scheikundige nijverheid. Dit resulteerde, vooral door inwijking, in een sterke bevolkingstoename na 1890. Overpelt werd een overheersend arbeidersdorp. Een tweede industrialisatiegolf brak aan na 1960, onder meer door de aanleg van een 250 hectare groot industrieterrein voor plastic- en sigarennijverheid, het zogenaamde Nolimpark, hetgeen de pendelbeweging naar de Kempische steenkoolbekkens en het industriegebied van Eindhoven en omgeving afzwakte.
Neerpelt was steeds een arm Kempisch landbouwdorp, omgeven met uitgestrekte gemene heidegronden. De rurale weefnijverheid bleef van beperkt belang. Op de plaats De Bempd was in de periode 1870-1908 een watergraanmolen actief op de Warmbeek, de zogenaamde Molen Dewerd. In 1880-1914 kende Neerpelt een enorme demografische uitbreiding. De voormalige zandboeren werden in fabrieksarbeiders in de nabijgelegen industrieën van onder meer Overpelt en Kaulille. Er bestonden vroeger drie brouwerijen in het dorp: die van Jan Slegten aan de Stationsstraat, de brouwerij Rutten aan dezelfde straat en de brouwerij Boons aan de Hoekstraat. Alle werden ze na de Eerste Wereldoorlog stilgelegd. Aan de Stationsstraat was ook het limonadefabriekje, zogenaamd Cent, gevestigd, terwijl aan de Jaak Tassetstraat vanaf 1910 een gasfabriekje, ten gebruike van de straatlantaarns, bestond.
Neerpelt telde ook een aantal sigarenfabrieken. Deze sigarennijverheid was in de tweede helft van de 19de eeuw vanuit Nederland ingevoerd en ging achteruit na de Eerste Wereldoorlog. Tussen 1892 en 1905 was er verder een vlasfabriek langs het Kempisch kanaal. Heden is de industriële werkgelegenheid er zeer beperkt.
Actoren
Verwante publicaties
Titel | Auteur | Jaar | |
---|---|---|---|
'Europees Molenmuseum' van Overpelt geopend | Ilse VERREYKEN | 2001 | Bekijk de publicatie |
Beschermd: Neerpelt, spoorwegstation met bijhorende Saxby-seinhuizen en treinwachterswoning (Overpelt) | s.n. | 1998 | Bekijk de publicatie |
Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen. Provincie Limburg. Arrondissement Maaseik, Kanton Neerpelt. (Deel 19n2). | s.n. | 2004 | Bekijk de publicatie |
Chimiek van de zak. Veldtekening van het kunstmesterfgoed in Vlaanderen en Brussel (1840-1960) | Robin DEBO , Greet DRAYE | 2022 | Bekijk de publicatie |
De metaalfabrieken van Overpelt - Lommel en Corphalie | C. BREEMERSCH | 1952 | Bekijk de publicatie |
De sigarenindustrie te Neerpelt | Gerard BIERKENS | 1994 | Bekijk de publicatie |
Een atelier van een klompenmaker uit Lindel-Overpelt. Ambachtelijke werktuigen uit de klompenmakerij van Jozef Vanduffel (ca. 1914 - ca. 1935) | Robert NOUWEN | 2005 | Bekijk de publicatie |
Europees Molenmuseum in Molengemeente Overpelt. | Leon SNOEKS | 9999 | Bekijk de publicatie |
Het verdwijnen van de zinkovens te Lommel en te Overpelt | R. HUYSMANS | 1977 | Bekijk de publicatie |
Inleiding tot de studie van de industriële archeologie van Neerpelt | L. TUYAERTS | 1985 | Bekijk de publicatie |
Locaties
Verwante gemeentes