Onderzoeksbalans Industrieel Erfgoed (2020)

De Onderzoeksbalans Industrieel Erfgoed geeft een overzicht van het erfgoed- en historisch onderzoek rond industrieel erfgoed van de laatste tien jaar vanuit een integrale benadering: zowel roerend als onroerend als immaterieel.

Project in het kort

• Titel: Onderzoeksbalans Industrieel Erfgoed

• Partners: agentschap Onroerend Erfgoed

• Locatie: Vlaanderen en Brussel

• Looptijd: 2020

• Budget: Structurele werking ETWIE

• Contactpersoon:joeri@etwie.be

Doel

In 2010 verscheen de laatste versie van de onderzoeksbalans, sectie industrieel erfgoed. Ondertussen waren we tien jaar verder en drong een update zich op. Met de vernieuwde versie houden we een greep op het groeiende corpus aan boeken en artikelen, wordt onderzocht welke uitdagingen blijven bestaan, worden onderzoekshiaten blootgelegd en willen we vooral toekomstig beleid inspireren.

De publicatie biedt een stand van zaken van het onderzoek rond industrieel erfgoed in maar liefst 36 thema's. Welke boeken en artikels zijn vandaag voorhanden, wat zijn de uitdagingen binnen dit erfgoedonderzoek, waarover is nog meer onderzoek nodig...? Een inspiratiebundel voor onderzoekers én beleidsmakers.

Aanpak

Specialisten

De structuur van de eerste versie van de onderzoeksbalans is aangehouden zodat de evolutie in het onderzoek consequent kan worden getraceerd. In de mate van het mogelijke hebben de originele auteurs meegewerkt; voor thema’s waar dat niet mogelijk was, zijn nieuwe specialisten bereid gevonden.

Reactieteam

Een extern redactieteam heeft het proces begeleid. De focus van de update ligt niet enkel op de laatste tien jaar, maar houdt ook een verbreding van het originele onderzoeksveld in. Het industrieel erfgoed is door de auteurs waar mogelijk integraal benaderd, zodat niet enkel onroerend-, maar ook roerend- en immaterieelerfgoedonderzoek in het vizier komt, gelinkt aan de aanpak die in de beginjaren van de industriële archeologie in ons land is verdedigd.

Thematisch opgebouwd

Verspreid over 36 thema's behandelen 26 auteurs verschillende vragen: waarover is nieuw en baanbrekend onderzoek verricht? Zijn er lacunes in het erfgoedonderzoek? Welke industrietakken worden onvoldoende of niet belicht? Een ideaal onderzoeksinstrument en inspirerend voor toekomstig onderzoek en beleid.

• Bakkerijen

• Baksteennijverheid

• Borstelnijverheid

• Breigoednijverheid

• Brouwerijen

• Bruggenbouw

• Chemische nijverheid

• Cichoreinijverheid

• Diamantbewerkende industrie

• Elektriciteit

• Ferrometaalnijverheid

• Frisdrankennijverheid

• Fruitverwerkende nijverheid

• Gasproductie en -distributie

• Glas- en glasbewerkingsindustrie

• Grafische industrie

• Haveninfrastructuur

• Hopnijverheid

• Houtverwerkende industrie

• IJsfabrieken

• Jute

• Katoen

• Mechanische maalderijen

• Non-ferrometaalnijverheid

• Papiernijverheid

• Scheepswerven en scheepsbouw

• Schoennijverheid

• Steenkoolindustrie

• Stokerijen

• Stoom

• Tabaksverwerkende industrie

• Tegelproductie

• Visverwerkingsindustrie

• Vlasnijverheid

• Wind-, water- en rosmolens

• Zuivel- en melkbedrijven

Resultaat

Digitale en gedrukte publicatie

De onderzoeksbalans verscheen in de loop van 2020 in een gedrukte en digitale versie en telt 176 bladzijden vol erfgoed- en historisch onderzoek. Een referentiewerk.

Verdere updates nodig

Tijdens het redactieproces werd duidelijk dat de originele verdeling in bedrijfstakken verder uitgebouwd moet worden, en dat bepaalde sectoren waarover belangrijk onderzoek is verschenen, mee opgenomen moeten worden. Dergelijke updates zullen in de loop van de komende jaren worden uitgevoerd, en zullen verschijnen in de online kennisbank van ETWIE. Daar is eveneens de volledige onderzoeksbalans terug te vinden.

“Deze nieuwe versie maakt duidelijk dat, hoewel er voor vele sectoren nieuw onderzoek gebeurt, integrale onderzoeksrapporten ontbreken, en dat vooral het immaterieel-erfgoedonderzoek in zijn kinderschoenen staat. We hopen met deze update zowel onderzoekers en als beleidsmakers te inspireren.”

Joeri Januarius

Uitdieping voor textielerfgoed

De onderzoeksbalans textielerfgoed (pdf) is een uitdieping van de onderzoeksbalans industrieel erfgoed en verscheen in 2022. Onderzoekers binnen hun vakgebied schreven een bijdrage over een bepaald facet van het textielerfgoed.