contact
MyEtwie
Thema in de kennisbank

Cementrustiek

Hoofdthema

Historiek

Er bestaat een lange traditie van het bouwen van rocaille. Al van in de Grieks-Romeinse oudheid worden natuurlijke plaatsen kunstmatig nagebouwd. Denk aan grotten, rotspartijen en allerhande architecturale composities die natuurlijke en plantaardige elementen combineren tot een harmonieus geheel.

Aanvankelijk worden hier natuurlijke bouwmaterialen voor gebruikt. Dat betekent dus het verslepen, plaatsen en stapelen van rotsblokken en het bevestigen van allerhande decoratief materiaal (schelpen, stammen en boomwortels, parels...). Dat is best een dure onderneming. Daarom werd gezocht naar alternatieve materialen. En dat brengt ons bij de cementrustiek.

De uitvinding van portlandcement (James Aspin, patent in 1826) is dé grote doorbraak. Dit product is in semi-vloeibare vorm eenvoudig aan te voeren, kan bij het uitdrogen vormgegeven en gesculpteerd worden en is na uitharding even hard als portlandsteen. Een gedroomd materiaal om imitatierotspartijen uit te maken. In België is Adoplhe Blaton de eerstie die een octrooi nam voor de productie van portlandcement. Zijn firma verwerft grote faam voor de constructie van kunstmatige grotten en rotsen en talloze gegoten stukken, meubels en beelden ter decoratie van tuinen en parken.

Voor constructies die meer steun nodig hebben (denk aan imitatiebomen en balustrades die in elkaar geweven takken voorstellen, maar ook aan holle rotspartijen en overspanningen van grotten) is het gebruik van ijzeren wapening dan weer een revolutie. Een metalen constructie van staven, I-, U-, T- en L-ijzers vormt de basis. Deze worden vervlochten met metaaldraad en vervolgens ingekapseld in cement. Dit heeft twee functies, enerzijds verstijft de cementlaag de constructie, anderzijds voorkomt de alkaliciteit (uitgedrukt in pH-waarde) van de cementlaag (al dan niet gemengd met kalk) gedurende een lange tijd de vorming van corrosie in de wapening.

Erfgoed

Cementrustiek wordt af en toe vandaag nog gebouwd, maar dé succesperiode van cementrustiek loopt vanaf 1870 tot de Tweede Wereldoorlog.

Dit type erfgoed is onderbelicht in Vlaanderen. Door vandalisme, boom- en plantengroei, erosie van de cementmortel en corrosie van de metalen wapening binnenin zijn heel wat constructies vandaag in verval, al zijn er gelukkig ook een aantal succesvolle restauraties uitgevoerd. Zowel naar het onroerend als immaterieel erfgoed is bijkomend onderzoek nodig.

voormalige Villa Janssens in Westmeerbeek
DSC_0635
DSC_0667
Titel Auteur Jaar
ABC van de rocaille Françoise LOMBAERS 2021 Bekijk de publicatie
Cementrustiek - voorbode voor religie Jan AERTS 2022 Bekijk de publicatie
Cementrustiek, een internationaal verschijnsel Anton NUIJTEN 2016 Bekijk de publicatie
De rotseerders van Westmeerbeek. Een eeuw cementrustiek uit de Antwerpse Kempen Glenn GEERAERTS 2013 Bekijk de publicatie

Verwante gemeentes

Google Maps laden ...

Wil je hier graag meer over weten?