Plantentuin UGent

De Plantentuin van de UGent beschikt over een ex-situ levende plantencollectie van ongeveer 10.000 taxa en over een herbariumcollectie van 400.000 specimina.

De oudste planten zijn ouder dan de Plantentuin zelf (Cycadaceae). Het is niet meer mogelijk om de herkomst te achterhalen omdat de oude archieven verloren zijn gegaan.
De oudste bomen zijn ongeveer 110 jaar oud. Ze dateren van de aanleg van het arboretum bij de verhuis van de tuin naar de huidige site. De oudste herbariumspecimina dateren uit de 19de eeuw.

De levende collecties en een deel van de herbariumspecimina van de Plantentuin zijn ingevoerd in een Access-databank. Ze zijn online raadpleegbaar via PLANTCOL (www.plantcol.be, voor wat de houtige collecties betreft) en via WiSiWiS (Waar Staat Welke Soort: www.wisiwis.be). De collecties uit de depotruimtes zijn hier niet in opgenomen.

De collectiegegevens van de herbaria zijn opgenomen in de Index Herbariorum. De collectie wordt aan het publiek getoond in de publieksserres en de tuin. De Victoriakas, de tropische kas, de mediterrane kas en de succulentenkas zijn voor het publiek toegankelijk. Deze kassen hebben samen een oppervlakte van 2070 m² en bevatten planten uit verschillende klimaatgordels. De levende collectie werd bijeengebracht door de opeenvolgende directeurs/hortulani door middel van ruil met internationale plantentuinen. Er wordt een archief bijgehouden met de herkomstgegevens van deze planten. Gegevens vanaf 1970 werden ook opgenomen in een databank. Historische herbaria werden verzameld door Jean Linden, Charles Van Hoorebeke, Aimé en Julius McLeod. Het herbarium wordt systematisch aangevuld door botanici naar aanleiding van veldwerk. De Gentse Plantentuin bestaat reeds meer dan 200 jaar. Na de verovering van de Zuidelijke Nederlanden door Napoleon in 1794 werd Gent de hoofdstad van het departement Schelde en Leie. In elke departementshoofdstad werd een “école centrale” opgericht met een bibliotheek, een plantentuin, een natuurwetenschappelijke collectie en instrumenten voor practica. De toenmalige kruidtuin opende de deuren op 19 juli 1797. Amateur-plantenkwekers en bevriende tuinen zorgden voor de opbouw van de collectie.

In 1804 werd de Plantentuin overgedragen aan de Stad Gent, die ook voor het onderhoud moest instaan. De tuin herbergde op dat ogenblik een belangrijke plantencollectie en bleef ook didactisch zeer waardevol. Er werden onder meer gratis openbare lessen plantkunde gegeven. In 1818 kreeg de pas opgerichte universiteit het vruchtgebruik van de tuin. In 1903 verhuisde de Plantentuin naar de huidige locatie aan de rand van het Citadelpark. De Plantentuin omvatte op dat ogenblik naast de buitentuin een Victoriaserre, een palmenkas, een proefkas en een orangerie. In 1950 werd een rotstuin toegevoegd met gelden van het Marshallplan. In 1970 werd het nieuwe palmarium in gebruik genomen. Het huidige kassencomplex dateert van 1971-1972. De systematische afdelingen werden in 1977 ingericht en werden in 2012 herwerkt volgens de moderne wetenschappelijke inzichten. De Plantentuin maakt integraal deel uit van de Entiteit Erfgoed en Archief van de Universiteit Gent. De huidige collectie bevat ongeveer 10 000 planten.

De collectie is ondergebracht op een terrein van 2,75 ha, waarvan 4000 m² onder glas. Het internationaal erkend herbarium bevat ongeveer 400.000 specimens, waarvan er een 10.000-tal behoren tot de collecties van de Plantentuin. De Plantentuin is sedert 2012 een erkend erfgoedmuseum in Vlaanderen. Daarnaast heeft het tuin ook een internationale erkenning als arboretum (ArbNet), als Botanical Garden en als Conservation Practitioner (beide BGCI). De institutioneel beheerder is de Entiteit Academisch Erfgoed en Archief - Plantentuin.