Muurreclame

Historiek

Hoewel reclame van alle tijden is, wordt het ontstaan van de moderne reclame verbonden aan de industriële revolutie in Europa in de 19e eeuw. Nieuwe reclamemedia werden ontwikkeld, die verschijnen in het straatbeeld: affiches, reclamemuurschilderingen, tegeltableaus, emailborden, beschilderingen op trams en bussen, tot de eerste lichtreclames.

Erfgoed

De laatste jaren is het besef gegroeid dat muurreclames bijzonder interessant zijn als uitingen van hun tijd. In Nederland staat het onderzoek en het werken aan behoud en restauratie al vrij ver, dankzij de stichting Tekens aan de Wand en plaatselijke initiatieven. Frankrijk, bijzonder rijk aan reclameschilderingen, is minder georganiseerd maar er zijn wel publicaties en lokale belangstelling. Ook in de Angelsaksische wereld leeft de interesse voor 'ghost signs'. In eigen land beweegt de laatste jaren ook iets. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft in 2003-2004 zelfs een drietal schilderingen beschermd. In Wallonië verscheen het beoek 'De la pub pleins les murs'. Enkele voorbeelden vind je op de website van Erfgoed Ternat.

Vlaanderen hinkt wat achterop. De oudere inventarissen van onroerend erfgoed hielden doorgaans geen rekening met muurreclame, enkele vermeldingen uitgezonderd. Artikels in tijdschriften van heemkundige kringen toonden wel bakstenen of geschilderde opschriften, maar dan alleen in het kader van de plaatselijke geschiedenis. Er is geen sluitend juridisch kader om reclamemuurschilderingen te bewaren. Er is een allesomvattende inventaris nodig van 'permanente' reclame, niet alleen van geschilderde, maar ook van tegel-, stenen en gecementeerde belettering, geëmailleerde platen en glasramen. De aandacht voor geschilderde muurreclames in Vlaanderen kreeg een flinke boost dankzij de campagne die Olijfje veroorzaakte. Het agentschap Onroerend Erfgoed voert momenteel een onderzoek uitnaar reclamemuurschilderingen in Vlaanderen. De inventaris van de vzw De Muren Spreken dient hierbij als basis.