Vandendaelen & Fils: van drogist naar familiebedrijf
- verhaal
De medische wereld gebruikt gespecialiseerde instrumenten, complexe toestellen en specifieke toebehoren met heel wat vereisten. ETWIE vroeg zich af: welke fabrikanten waren er van dat soort materiaal in Vlaanderen en Brussel? Wat maakten ze dan? En is er erfgoed bewaard gebleven van die spelers in onze museale en medische collecties?
Er volgde een onderzoek naar fabrikanten van medisch materiaal tussen 1830 en 1960. Het resultaat is een uitgebreide lijst met bedrijven en fabrikanten gespreid over een breed assortiment van producten met een medische toepassing. Af en toe lichten we er eentje uit. Vandaag is dat een Geraardsbergse apotheker, drogist en fabrikant: Vandendaelen. Of is het Van Den Daelen?
Historiek
Emile Vandendaelen werd in Geraardsbergen geboren in 1845. Hij studeerde af in Gent als apotheker en drogist en vestigt zich in 1872 in de Karmelietenstraat langs de oever van de Dender. Daar zal hij zijn hele leven blijven wonen en werken.
In 1907-1908 stappen twee van zijn vijf kinderen, Julien en Hector, in de apotheek. Onder hun impuls stoppen ze met het runnen van de apotheek in 1911 en richten ze een familiebedrijf op voor het verdelen van geneesmiddelen, toestellen en machines. Zo leveren ze aan meer dan 300 apotheken hun handelswaren.
In 1913 neemt Vandendaelen & Fils deel aan de Exposition Universelle et Internationale in Gent. Het is de zevende expo van deze soort en pakt uit met de technologische vooruitgang en industriële groei van ons land. Dat dit kleine familiebedrijfje in farmaceutische producten erbij is, is bijzonder.
Emile overleed in 1918. Meer informatie over hoe het verder ging, vinden we voorlopig niet. Moeilijk is ook dat sommige bronnen andere schrijfwijzen van de naam gebruiken, terwijl de eigen uitgegeven catalogi wel degelijk de naam Vandendaelen als één woord tonen.
Van 1956 tot in de jaren 1980 blijft er een 'Werkhuizen Van Den Daelen' actief in de Karmelietenstraat in Geraardsbergen. Dit was een initiatief van Robert Van Den Daelen en zijn vrouw Marie Casier en een derde partner uit Geraardsbergen: Victor Ghys. De werkhuizen legden zich nog steeds toe op de productie van metalen meubels, toestellen en apparaten met toepassingen in de geneeskunde, chirurgie en sterilisatie en de verkoop van alle accessoires en toebehoren. Ze maakten ook metalen constructies en precisie-instrumenten.
Vandaag staat er een school op de locatie waar het bedrijf Vandendaelen gevestigd was.
Erfgoed
In de collectie van Histaruz is een kast met leggers bewaard gebleven. Wellicht is er nog meer van deze fabrikant afkomstig, maar ontbreekt het aan een stickertje of opschrift. In diezelfde collectie zit een densiteitsmeter met kwik. (gebruik nagevraagd, wordt aangevuld).
Het GUM heeft een medicijnfles van Vandendaelen.
Gasthuismuseum Geel bezit een rolstoel.
Op 2dehands.be en veilingwebsites is er af en toe een object dat nog een sticker met Vandendaelen heeft.
Handelscatalogi
Er is een handelscatalogi te vinden in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience: catalogus van instrumenten en toestellen voor heelkunde en ziekenverpleging. Deze dateert van 1930.
In het buitenland heeft het Thackray Medical Museum (Leeds) een catalogus uit 1912 en eentje uit 1920.
Weet jij meer over deze fabrikant? Of heb je een catalogus of object van deze maker?
Bronnen voor deze tekst
Unicat (locatie van geregistreerde handelscatalogi)
https://www.gerardimontium.be/artikel/medische-zorgverleners-in-geraardsbergen-in-de-negentiende-eeuw-dl-4/, laatst geraadpleegd op 28 maart 2024
https://gent1913.eu/geraardsbergenaars-op-de-expo/, laatst geraadpleegd op 28 maart 2024
https://www.gerardimontium.be/wp-content/uploads/tijdschrift/1192.pdf, laatst geraadpleegd op 28 maart 2024
Bijlage tot het Belgisch Staatsblad (akte nr. 9602, 1956)
Locaties
Verwante gemeentes