Terugblik op 2022: een onderzoeksbalans textielerfgoed

In de loop van komende weken blikken we terug op een hele reeks boeiende projecten die we in 2022 mochten opstarten, verderzetten of voltooien. Ons Jaarboek 2022 kan je integraal lezen, maar we delen enkele erfgoedverhalen ook hier! Een van de stokpaardjes van ETWIE is onderzoek. En onderzoeken hoe het met het onderzoek naar ons erfgoed staat. Vandaar dat we ons vorig jaar de vraag stelden "Hoe staat het met het onderzoek naar ons textielerfgoed in Vlaanderen en Brussel?" Onderstaand enkele conclusies en onderbelichte aspecten.

We lezen in de onderzoeksbalans dat er al veel onderzoek gebeurde naar ons textielverleden. Toch zijn er nog veel aspecten die onderbelicht zijn gebleven:

• Onderzoek naar bedrijven die asbestkoord en -textiel vervaardigen is nog niet uitgevoerd. Asbest is nochtans een veelvoorkomende textieltoepassing. Zo vind je het terug in doeken, koorden en beschermende kledij.

• Kennisoverdracht van textieltechnieken is een acuut thema. Vooral de zichtbaarheid van het immaterieel textielerfgoed moet worden vergroot, met het oog op het documenteren en borgen. Joeri noemt het immaterieel erfgoed van textiel een onontgonnen onderzoeksterrein.

• Het industrieel erfgoed van de jutenijverheid is nog maar beperkt onderzocht. Recent onderzoek gaat voornamelijk in op herbruikbaarheid en milieuvriendelijkheid, maar weinig tot niet over het erfgoed van de sector.

• Over de katoenverwerkende industrie is al veel onderzoek verschenen. Over de distributie, de productiemethodes en -technieken daarentegen niet.

• Er is opvallend veel onderzoek gedaan naar synthetische vezels. De kennis van kunststoffen in Belgische collecties is veel minder bestudeerd. Ook is niet geweten hoeveel kunststoffen er in de mode- en textielcollecties zitten en hoe men hiermee moet omgaan.

• Bij religieus textielerfgoed gebeurde er voornamelijk onderzoek naar katholiek textiel. Niet-katholiek erfgoed wordt nog maar recent geïnventariseerd en anglicaanse en orthodoxe textilia komen in Vlaanderen amper aan bod.

• Veel noden situeren zich in het onderzoek naar de conservatie en restauratie van textielerfgoed. Het reinigen van textiel en de degradatieprocessen moeten grondig bestudeerd worden om het erfgoed gepast te kunnen bewaren en behandelen.

• Technisch textiel vormt het thema van onderzoek binnen de vakken chemie, textiel- en materiaalkunde, maar komt nauwelijks aan bod in de historische opleidingen.

• Vlaamse wandtapijten worden niet enkel geproduceerd voor de 20e eeuw. In de 21e eeuw speelt Vlaanderen nog steeds een belangrijke rol op vlak van hedendaagse wandtapijtkunst. Dit aspect blijft nog onderbelicht in het onderzoek.

Wat is het resultaat?

De onderzoeksbalans textielerfgoed kan je online raadplegen en downloaden. Kijk hiervoor in de downloadrubriek op www.etwie.be.