Scheepsbouw en -restauratie

Historiek

De binnenvaart vormst een belangrijk aspect van onze maritieme geschiedenis.

Enerzijds zijn er houten schepen en anderzijds metalen schepen. IJzerbouw kwam bij grotere zeeschepen al voor halverwege de 19e eeuw. IJzeren bijboten werden pas mondjesmaat vanaf de 20e eeuw gebouwd, om na WOII ten volle de plaats in te nemen van houten boten met gelaste stalen boten: goedkoper en altijd waterdicht.

Erfgoed

In Vlaanderen zijn er heel wat mensen en organisaties betrokken bij en actief bij maritiem erfgoed. Varend erfgoed gaat om de schpeen en boten die nog kunnen varen. Hiervoor is de Vlaamse overheid verantwoordelijk voor het inventariseren, beschermen en subsidiëren van varend erfgoed. Andere organisaties en musea spitsen zich toe op maritiem erfgoed (zowel die schepen die nog (kunnen) varen als die droogliggen). Watererfgoed Vlaanderen vzw is de koepelorganisatie die zorgt voor afstemming tussen de verschillende actoren.

Schets:

• binnenvaartschepen: vrachtschepen voor de binnenvaart

• plezier- en sportvaart: met zeil, roeischepen en gemotoriseerd

  • zeilend: rondbodemjachten, platbodemjachten, eenheidsklassen en overige zeilbootjes

  • roeiend: wherries, roeigieken, kano's en kajakken

  • gemotoriseerd: de runabout

Soorten schepen (niet volledig)

1. binnenvaartschepen

• spitsen: meest voorkomende binnenschepne van de 20e eeuw, voerden op de meeste inlandse Franse en Duitse binnenwateren

• klipperaak: laatste gezeilde rivierschepen, met een bolle kont en rechthoekige kimmen. Ze voeren veelal met Boomse baksteen (Schelde en Rupel)

• houten walenschapen: voorlopers van de spits, balkvormig

• spitsbekken en herna's: voornamelijk gevaren op de Ourthe, Samber en Maas, met een kenmerkende heve (voorkant)

• baquet: maatschip, voornamelijk op traject Charleroi-Antwerpen

• Brabanders: vooral op Rupel en Schelde tot halverwege 20e eeuw, gebruikt voor veer- en havendiensten, industrie en visserij. Robuust en stabiel

• jol: courant als schippersboot tot WOII, als goedkoper alternatief voor een Brabantse boot (Brabander). werkboten voora lledag, vaak gebouwd op kleine gespecialiseerde familiewerven. Later nagebouwd in staal

• walenboten: schippersboot in gebruik bij houten walenschepen

• 'vlet': werkboot in de brede zin van het woord: overzetboot, reddingsboot etc. Vaak gebouwd op kleine familiewerven, relatief licht en door de vorm ook vrij zeewaardig. Na WOII in staal nagebouwd en nu op die manier nog in gebruik als chippersboot.

2. Sport- en pleziervaart

• hongaars: bracht eigen mossel- en visvangst to tsteden als Antwerpen, Mechelen etc. Na WOII werden er heel wat verbouwd tot plezierjacht

• wherrie: slanke open roeiboten met plaats voor één of twee roeiers en een stuurman/vrouw

(dit thema wordt nog verder aangevuld)