contact
MyEtwie
In de kijker

Uit de kennisbank: molens

Gepubliceerd op 20/01/2021
Categorie
houtzaagmolen_Luc Corthouts_etwie
Foto: Klaaskensmolen, (c) Luc Corthouts

De kennisbank van ETWIE bestaat intussen zeven jaar. Ze bevat maar liefst 1620 fiches over mensen en organisaties - 'actoren' - die bezig zijn met technisch, wetenschappelijk of industrieel erfgoed. Dan zie je soms door het bos de bomen niet meer. Daarom laten we elke maand iemand in de kennisbank duiken, om er vervolgens één onderwerp uit te plukken en dit in de kijker te zetten.

Deze maand kiest Luc Corthouts, vrijwillig fotograaf voor ETWIE, zijn favoriete item: molens.

Het verhaal van Luc Corthouts

"Na mijn opruststelling in 2010 gaf ik de verveling geen kans om toe te slaan. Daarom bood ik mij bij diverse erfgoedverenigingen aan als kandidaat-vrijwilliger. Wind- en watermolens boeiden mij enorm. Zij waren - en zijn nog steeds - groots en betoverend, en spreken vaak tot de verbeelding bij klein en groot. Vooral door hun kracht, verkregen door het aangedreven mechanisme en geleverd door de natuurelementen. Maar ook door de constructies zoals het raderwerk en de molenstenen, die hoofdzakelijk op ambachtelijke wijze werden gemaakt en de nodige technische vaardigheden vergden."

graanmolen_Luc Corthouts_etwie
Foto: 'Moulin de Kercousnet’, een graanmolen uit 1535. Foto genomen in het late voorjaar van 2003 in Bretagne (Le Pouldu). (c) Luc Corthouts
molens_Luc Corthouts_etwie
Foto: Werkhallen Adriaens Molenbouw Weert B.V., (c) Luc Corthouts

"De smaak kreeg ik pas goed te pakken na mij te hebben geëngageerd als vrijwilliger-fotograaf bij de Limburgse Molenstichting, met zetel te Roermond (NL). Mijn taak bestond in het opnieuw in kaart brengen en herinventariseren van een 40-tal molens, waarover weinig of niets meer was geweten. Van de molengebouwen en hun interieur werden beelden gemaakt met nadien ook een kort verslag van mijn bevindingen. Juweeltjes, bouwvallige en niet meer te restaureren molens... Allemaal passeerden ze de revue. De goed onderhouden exemplaren kregen vaak een bestemmingswijziging, door ze in te richten als B&B, horecazaak of zelfs als hotel.

Een bezoek aan Adriaens Molenbouw Weert B.V., aan wie het predicaat 'hofleverancier' werd verleend, mocht niet ontbreken. Op bovenstaande foto (rechts) is in de werkhallen de metalen ‘roede met wiek’ in wording te zien, voornamelijk samengesteld uit aluminium of roestvrij staal, bestemd voor restauratie.

Ook de vindingrijkheid en creativiteit binnen het molenerfgoed verdienen aandacht. Sommige watermolens kwamen in privéhanden terecht en de nieuwe, creatieve eigenaars bleven niet bij de pakken zitten en pasten de techniek aan voor eigen noden. Onder hen bevond zich bijvoorbeeld een elektromecanicien die het volledige schoepenwiel verving. Met eigenhandig geplooide schoepen, te monteren in licht metaal, leverde zijn molen (foto onder links) hem een maximum rendement op aan hydro-elektriciteit en zo kon hij rekenen op stroom voor bijna het hele jaar."

watermolen_Luch Corthouts_etwie
Foto: Watermolen, (c) Luc Corthouts
zaag houtzaagmolen_Luc Corthouts_etwie
Foto: Zaag van houtzaagmolen, (c) Luc Corthouts

"In juni 2020 begaf ik mij naar het Limburgse Neeroeteren, deelgemeente van Maaseik, na een tip over de laatst werkende houtzaagmolen in Vlaanderen. Het betreft de onderslagmolen ‘Klaaskensmolen’, die zich nog in volledig intacte staat bevindt. Meer info vind je op www.molenechos.org. Ter plaatse gaf een vrijwillig molenaar mij de volledige uitleg en wees mij op enkele specifieke details zoals de hoek waaronder de zaagtanden waren aangeslepen op het portaalzaagblad.

De machine, bestemd voor het zagen van stammen in planken, met instelbare dikte, maakt drie horizontale zaagbewegingen per seconde, en moet bijna niet onderdoen voor het systeem met de lintzaag. De houtzaagmolen is van Duitse makelij en diende in WO I voor het zagen van bomen die er toen in de streek voldoende aanwezig waren. Jammer genoeg kon de houtzaagmolen op het moment van mijn bezoek niet in werking worden gezet wegens het te lage debiet van de Bosbeek. Toch was dit bezoek voor mij een unieke belevenis!"

Nieuwsarchief