Uit de kennisbank: bouw, huisvesting en infrastructuur

De kennisbank van ETWIE bestaat intussen zeven jaar. Ze bevat maar liefst 1620 fiches over mensen en organisaties - 'actoren' - die bezig zijn met technisch, wetenschappelijk of industrieel erfgoed. Dan zie je soms door het bos de bomen niet meer. Daarom laten we elke maand iemand in de kennisbank duiken, om er vervolgens één onderwerp uit te plukken en dit in de kijker te zetten.

Deze maand kiest Alexander Dumarey, fotograaf, zijn favoriete thema:het thema bouw, huisvesting en infrastructuur en alles wat daarbij komt kijken.

Het verhaal van Alexander Dumarey

"Altijd en overal zijn we omringd met door de mens gemaakte materialen, bouwwerken en infrastructuur. Ons leven is bewust en onbewust volledig doordrongen van onze gebouwde omgeving en van het gemanipuleerde landschap. In dichtbebouwde en -bewoonde regio’s zoals Vlaanderen zijn er geen plaatsen te vinden waar de mens op geen moment in de geschiedenis een invloed op heeft gehad, geen plek die niet gevormd is naar de eisen van de bewoners.

Mijn interesse als fotograaf gaat vooral uit naar architectuur, en naar de texturen en de sporen die de tijd hebben achtergelaten op de gebruikte materialen. Ik probeer in mijn werk het verloop van de tijd zichtbaar te maken. Ik ben gefascineerd door grote beeldbepalende structuren en landmarks. De indrukwekkende restanten van het industrieel verleden zijn een dankbaar en sprekend onderwerp om te fotograferen."

"Onder het thema bouw, huisvesting en infrastructuur vallen zowel materialen en technieken (bijvoorbeeld beton, baksteen en dakpannen), (utilitaire) bouwwerken (bijvoorbeeld stations en schoorsteenbouw) als infrastructuur (bijvoorbeeld kanalen, bruggen en wegen). Het is een breed thema, maar de subthema’s zijn nauw verbonden. Zo bestaat het onderwerp van het ene subthema uit materialen van andere subthema’s. Denk aan schoorstenen uit baksteen of bruggen uit beton. Doordat materialen en technieken vaak gebonden zijn aan een specifiek tijdperk is de geschiedenis letterlijk leesbaar in de bouwwerken rond ons. In het straatbeeld vinden we bakstenen terug van honderden jaren oud, we rijden met de trein over generaties eerder uitgetekende spoortracés en we razen onder snelwegbruggen die dateren van voor 'in de file staan' een concept was.

Een mooie illustratie hiervan is de voormalige katoenspinnerij Galveston in Gent (zie foto helemaal bovenaan). Hoe die fabriek er vandaag uitziet, is het resultaat van een jarenlange opeenvolging van aanpassingen aan het gebouw. Om de fabriek aan de noden van het moment te laten voldoen werden regelmatig aanpassingen met nieuwe technieken doorgevoerd. Een deel van de bakstenen dateren uit het bouwjaar 1910. Maar bij de dakrand is duidelijk zichtbaar dat de bovenste verdieping ooit is opgehoogd, zodat het sheddak niet meer zichtbaar is. Een deel van de ramen zijn dicht gemetst met nog een ander type steen. Waar ooit kasseien rond de fabriek lagen, ligt nu asfalt. Het gebouw is bijna letterlijk een lappendeken van materialen; de hele geschiedenis van de fabriek is te lezen in de gevels.

We staan te weinig stil bij hoeveel onze omgeving ons kan vertellen, en ik wil daar met deze keuze even de aandacht op vestigen."

Nog tot 26 september 2021 kan je de expo Alexander Dumarey. Kathedralen van de industrie bezoeken in het Industriemuseum in Gent. Voor die expo herfotografeerde Dumarey het voorbije jaar 30 historische beelden van textielfabrieken uit de fotocollectie van het Industriemuseum. Hebben de textielfabrieken de tand des tijds doorstaan? Kregen ze een nieuwe herbestemming? Of staan ze er wat verkommerd bij? Maak kennis met de kolossale parels uit het roemrijke Gentse textielverleden. Met de kathedralen van de industrie. Bij de expo hoort ook een fotoboek.